چکیده:
هدف از این پژوهش، بررسی نشاندادن منزلت اجتماعی زنان بختیاری از طریق پوشاک در اشعار محلی؛ یعنی اشعار عاشقانه، اشعار مربوط به عروسی و سوگ سرودهها، بر مبنای نظری بازتاب و بر اساس روش اسنادی است. نتایج پژوهش نشان می دهد زنان در فرهنگ بختیاری به دو شیوه، پوشاک زیبا و پوشاک گران قیمت، برای خود منزلت اجتماعی کسب می کنند. برای نشان دادن زیبایی بیشتر به عنصر رنگ پوشاک و برای نشان دادن گران قیمت بودن، به جنس و تزئینات پوشاک توجه میکنند. در اشعار عاشقانه، زن از طریق پوشاک زیبا که بیشتر به رنگ های آبی، سبز و قرمز است، برای خود احترام و در نهایت منزلت اجتماعی کسب می کند. در اشعار مربوط به عروسی، برای نشاندادن منزلت اجتماعی زنان، در کنار زیبایی، عنصر ثروت نیز از طریق اشاره به جنس و تزئینات پوشاک برجسته شده است. در سوگ سروده ها، سرایندگان بیشتر به دنبال نشان دادن جایگاه اجتماعی زن متوفی و خانوادۀ او هستند؛ بنابراین در توصیف پوشاک وی، به جنس پوشاک، نو و پاکیزه بودن آن که تشخّص زن را نشان می دهند، پرداخته اند.
The purpose of the present study is to examine the social status of Bakhtiari’s women through their clothing in local poems such as love, wedding and mourning poems based on the theoretical principles of reflection and documentary method. The results indicate that Bakhtiari’s women earn social status in two ways of beautiful clothes and expensive ones. To illustrate the beauty of the clothes, the element of color is noticed. And the costliness of the material and decorations are noticed, too. In romantic poems, the women enjoy respect and finally social status through beautiful colors which are mostly blue, green and red. In wedding poems show the social status of women besides the beauty, the element of wealth is also highlighted through referring to the material and decorations. In mourning poems, the poets are more likely to show the social status of the deceased and her family; so, in describing her clothes, the material, newness and cleanliness of her clothes which show the woman’s personality is noticed.
خلاصه ماشینی:
هدف از این پژوهش نیز بررسی بازتاب منزلت اجتماعی زنان بختیاری از طریق پوشاک در اشعار محلی؛ یعنی اشعار عاشقانه، اشعار مربوط به عروسی و سوگسرودههاست تا به این پرسشها پاسخ داده میشود: الف)برای نشان دادن منزلت اجتماعی زنان بختیاری، کدام پوشاک آنان برجسته شده است؟ ب) کدام ویژگیهای پوشاک، این منزلت اجتماعی را نشان میدهد؟ ج)تأثیر موقعیتهای مختلف، مانند فضای عاشقانه،سور و سوگ بر این امر چگونه است؟ 1-1.
از نظر نقشدار بودن، پوشاک زنان در فرهنگ بختیاری، در طیفی از ساده تا پرنقش قرار میگیرد؛ اما آنچه در شعر محلی عاشقانه بازتاب داده شده، لباس دارای نقش اندک است که این امر دلالت بر زیبایی معشوق دارد؛ چنانکه در شعر زیر دیده میشود: تیه کال مینا دو خال زَیدِه وِ بِندار تیر بُکُن جاهِل بِگِر چی لَکِ چِندار tiye kāl maynā do xāl zayde ve bendār/ tir bokon jāhel beger či lake čendār.
در مجموع باید گفت در اشعار عاشقانه، از طریق پوشاک برای زن، منزلت اجتماعی ایجاد یا جایگاه آنان نشان داده شده است؛ البته زنان بختیاری در این زمینه، هم متأثر از فرهنگ قومی و اسلامی هستند و هم تا حدودی از فرهنگ غربی تأثیر پذیرفتهاند.
در مراسم سوگ، در فرهنگ بختیاری، زنان به عنوان شرکتکننده به شکل خاصی لباس میپوشند که در اشعار سوگ به این امر کمتر اشاره شده؛ بلکه پوشاک خود زن متوفی برجسته شده است؛ اینکه نوع و جنس پوشاک وی چه بوده یا از چه تزئیناتی استفاده میکرده است تا جایگاه اجتماعی وی نموده شود.