چکیده:
وجود ظرفیتهای گوناگون در جهان اسلام و لزوم همگرا ساختن آنها در قالب بسیج منابع مادی و معنوی در راستای ارایه یک گفتمان الهی در پاسخ به سیطره تمدنی غرب، از جمله عوامل مؤثر در نیل به سمت تمدن نوین اسلامی است. جهت رسیدن بدین مهم، تبیین علمی و تحقق عینی کارکردهای رفتاری بسیج جهان اسلام در تمدن سازی اسلامی ضروری بوده که در این تحقیق با رویکرد اکتشافی و روش آمیخته ضمن بررسی ادبیات نظری، در بخش کیفی با روش تحلیل محتوا و انجام مصاحبه با 12 تن از خبرگان، ضمن تعیین ابعاد سه ساحتی تمدن سازی اسلامی بر اساس مدل سه شاخگی در سه سطح؛ زمینهای(محتوایی)، ساختاری و رفتاری، به بررسی کارکردهای بسیج جهان اسلام در بُعد رفتاری تمدن سازی اسلامی، پرداخته شد. چنانچه در کارکردهای رفتاری بسیج جهان اسلام، مجموعهای از شیوهها، رویهها و جهتگیریهای عملی در جهان اسلام برای تحقق اهداف تمدن سازی اسلامی در جامعه مد نظر است، اهم کارکردهای رفتاری بسیج جهان اسلام جهت نیل به سمت تمدن سازی اسلامی، احصاء و به ترتیب اولویت اقدام، از طریق تهیه پرسشنامه و پیمایش خبرگی میان 50 نفر از جامعه آماری(با فرض N=n)، اعتبارسنجی، شده است.
The existence of various capacities in the Islamic world and the necessity for converting them into the mobilization of material and spiritual resources which are in line with the presence of a divine discourse in response to the West civilization's dominance are one of the effective factors in achieving a modern Islamic Civilization. To achieve the goal, scientific explanation and objective realization of the behavioral requirements of the Islamic world mobilization in Islamic civilization are essential. So in this research the behavioral requirements of the mobilization of the Islamic world in the behavioral dimension of Islamic civilization have been studied through exploratory and mixed approach with reviewing theoretical literature, as well as the qualitative section which in it has been studied content analysis, and interview with 12 experts , and also through specifying dimensions of three- dimensional Islamic civilization in three levels: contextual (content based), structural and behavioral which is based on the three-branch model , and as in the behavioral requirements of mobilization of the Islamic world, a collection of techniques, procedures and practical orientations in the Islamic world are considered in the society to realize the goals of the Islamic civilization. The most important behavioral requirements of the Islamic world mobilization for achieving the Islamic civilization with the prioritized performances have been obtained through the preparation of questionnaires, expertise scrutiny among 50 people from statistical community (assuming that N=n) and validity assessment in the quantitative section.
خلاصه ماشینی:
هدف و سؤال تحقيق با توجه به آن که تا کنون تبيين مناسبي از کارکردهـاي رفتـاري بسـيج جهـان اسـلام و استفاده از ظرفيت هايي که به واسطه همگرا شدن کشورهاي اسلامي و ملـت هـاي مسـلمان جهت تحقق تمدن نوين اسلامي وجود دارد، ارايه نشده اسـت ، هـدف ايـن تحقيـق تبيـين کارکردهاي رفتاري بسيج جهان اسـلام در تمـدن سـازي اسـلامي اسـت .
بنـابراين دغدغـه نگارندگان بر آن است ؛ جهت نيل به سمت تمدن نوين اسلامي که هـدفي والا اسـت ، چـه کارکردهاي رفتاري و عيني براي جهان اسلام و بسيج آن جهت تمدن سـازي اسـلامي نيـاز / است ؟ 221 مباني نظري تحقيق پيشينه شناسي: در زمينه بسيج و همگراييهـاي جهـان اسـلام بـا رويکردهـاي تمـدني، تحقيقات متنوعي انجام شده از جمله ؛ «چالش هاي ژئوپليتيکي همگرايـي در جهـان اسـلام » (حافظ نيا و زرقـاني، ١٣٩١)، «نهضت هاي بسيجي و بسيج نهضت ها با تأکيد بر فرهنگ استراتژيک حضرت امام خميني (ره )»، (کلهر، ١٣٨٧).
همچنـين مطابق نظريه بسيج در انديشه حضرت امام خميني (ره ) که متضمن ايـدئولوژي سياسـي و انقلابـي مبتني بـر آمـوزه هـاي اسـلامي (فوکـو،١٣٧٧: ٣٦ و ٤٢-٤٠)، بسـيج تـوده هـاي مردمـي و اسـتفاده از سازمآنهاي مردم نهاد (ذوالقدر،١٣٨٧: ١٤٠)، جامعيت بسيج بـه منزلـه حضـور يکپارچـه تمـام اقشـار مردمي و نخبگي در عرصه هاي مختلف نظامي، فرهنگي- اجتماعي، سياسـي، اقتصـادي، علمـي (صحيفه نـور، ١٣٨٥،ج ١٢: ١٥٩)، حضور آگاهانه ملت هاي مسلمان بـر عليـه اسـتکبار در ابعـاد جهـاني (همـان ، ج ٢١: ١٩٥) است ، کارکردهاي رفتاري بسيج جهان اسلام که مبـين مجموعـه اي از شـيوه هـا، رويه ها و جهت گيريهاي عملي جهـان اسـلام و بسـيج آن بـراي تحقـق اهـداف تمـدن نـوين اسلامي در جوامع است را مي توان به شکل ذيل مورد بررسي قرار داد.