نویسنده: اقبال آشتیانی، عباس؛
دوره بیست و هشتم، مهر 1338 - شماره 7 (8 صفحه - از 296 تا 303)
"شاهنشاهان ایرانی هخامنشی و اشکانی و ساسانی مکرر در مکرر بعنوان دفاع یا احتیاط بر بلاد این اقوام زردپوست که در تاریخ داستانی ایران بتورانی معروفند تاخته و از ایشان زهرچشمی بسزا گرفته بودند و صدماتی که از این راه براین اقوام تورانی وارد شده تاریخی و زبانزد کلیهء مردم بوده است بطوریکه دشمنی ایرانی و تورانی یعنی نزاع بین تمدن و وحشیگری موجب وضع داستانها و حکایات عدیده شده است و این بیت فرخی اشارتیست بهمین نکته: بایرانی چگونه شاد باید بود تورانی پس از چندین بلا کامد ز ایرانشهر بر توران اما از طرف مغرب پس از سرکوب شدن شوکت اقوام سامی و بسط دامنهء امپراطوری روم بحدود ایران اگرچه رومیان مردمی وحشی و بدوی نبودند و تمدنی اداری شبیه بتمدن ایرانی داشتند و میکوشیدند که ممالک ایران را هم ضمیمهء امپراطوری خود کنند لیکن باز اگر ایران مغلوب میشد بجرأت میتوان گفت که بضرر تمدن عمومی عالم بود چه اولا رومیها با اینکه در فنون اداری و مملکتگیری و جهانداری هنرهائی نمایان داشتند لیکن مردمی خشن و نسبت بمغلوبین و زیردستان بد معامله و بیاعتنا بودند ثانیا از مذهب و افکار عالیهء اخلاقی و دینی که مذهب زردشتی و آداب لطیفهء ایرانی متضمن آنها بوده بهرهای نداشتند بعلاوه اکثر امپراطوران و سرداران رومی مردمان بدعمل و طماع بودند و فتوحات لشکریان روم بیشتر برای غارت و استفاده از منابع ثروتی ممالک مفتوحه و بردن آنها به رم بود و جنبهء نشر تمدن و عدالت کمتر در آن ملحوظ میشد."
- دریافت فایل ارجاع :
(پژوهیار,
,
,
)