چکیده:
نوع معماری مراکز محله در روستاهای واجد ارزش تاریخی میتواند ضمن ایجاد محیط مطلوب برای روستاییان، به رونق اقتصاد روستایی بینجامد و زمینهساز توسعۀ روستا باشد. طی دهههای اخیر، در برنامهریزیهای راهبردی نیز بر نقش محلهها بهعنوان محور اصلی توسعه تأکید شده است. هدف مطالعه حاضر بررسی نقش مرکز محله در ارتقای گردشگری روستایی و بهرهمندی از ظرفیتهای آن بهمنظور توسعۀ این صنعت در روستای میانرز شهرستان فومن بود و در این راستا، سه پرسش مطرح شد: «شاخصههای گردشگری پایدار روستایی کدامند؟»، «توسعۀ مرکز محله چگونه در گردشگری پایدار روستا مؤثر خواهد بود؟» و «ظرفیتها و محدودیتهای مرکز محله در گردشگری پایدار کدامند؟». روش پژوهش، بر اساس هدف، کاربردی و بر اساس ماهیت، توصیفی- تحلیلی بود. گردآوری اطلاعات بهشیوههای کتابخانهای، مطالعات میدانی، مصاحبه و پرسشنامۀ باز صورت گرفت؛ و تحلیل دادهها نیز بهروشهای سوات (SWOT) و فرآیند تحلیل سلسلهمراتبی (AHP) انجامشد. در ارزیابی نهایی، مجموع امتیاز عوامل داخلی بیانگر بیشتر بودن نقاط قوت نسبت به نقاط ضعف بود؛ و مجموع امتیاز عوامل خارجی نیز بیشتر بودن فرصتهای توسعۀ محله نسبت به تهدیدها را نشان میداد. نتایج مبین نقش بالای مرکز محله در توسعۀ گردشگری روستای میانرز از طریق توسعۀ اقتصادی، مشارکت ساکنان، افزایش رفاه اجتماعی، احساس امنیت، ارتقای آموزش و دانش زیستمحیطی بود، که با برقراری تعادل میان ابعاد زیستی، اجتماعی و اقتصادی، اتخاذ راهبرد تهاجمی، تقویت نقاط قوت و بهرهمندی از فرصتهای موجود (مانند گسترش واحدهای خدماتی، بهبود واحدهای اقامتی و ارتقای کیفیت مسیرهای سواره و پیاده) تحقق مییابد.
The kind of architecture of neighborhood center in historical villages can attract tourists to the prosperity of rural economy and provide the areas of development. Recently, strategic planning has also been emphasized in the role of local neighborhoods as the main focus of development. This study aimed at investigating the role of the neighborhood center of Mianraz village in Fuman County of Iran in promoting the rural tourism. There were posed three questions: What are the characteristics of a rural sustainable tourism? How will the development of sustainable tourism be effective in the sustainable rural tourism? What are the capacities of the rural tourism in sustainable tourism? The research method was an applied one; and based on its nature, it was a descriptive-analytical study. The data were collected in library and field study methods through interviews and questionnaires, and the data analysis was based on SWOT and AHP techniques. In the final assessment, the total score of the internal factors indicated that the strengths were greater than the weaknesses; in addition, the total score of the external factors indicated the more effectiveness of the neighborhood development opportunities, compared to the threats. The study results showed the significant role of the community in the development of tourism through economic development, population participation, increased social welfare, feeling of security and promotion of educational and environmental issues that would be realized by balancing the biological, social and economic dimensions. To achieve this, adopting an aggressive strategy, strengthening and maintaining the strengths and benefiting from the available opportunities, such as expanding the service units, improving the residential units and enhancing the quality of riding paths, might guarantee the development of neighborhood centers in the villages.
خلاصه ماشینی:
نتايج مبين نقش بالاي مرکز محله در توسعۀ گردشگري روستاي ميانرز از طريق توسـعۀ اقتصادي ، مشارکت ساکنان، افزايش رفاه اجتماعي، احسـاس امنيـت ، ارتقـاي آمـوزش و دانـش زيست محيطي بود، که با برقراري تعادل ميان ابعاد زيستي، اجتمـاعي و اقتصـادي، اتخـاذ راهبـرد تهاجمي، تقويت نقاط قـوت و بهـرهمنـدي از فرصـت هـاي موجـود (ماننـد گسـترش واحـدهاي خدماتي، بهبود واحدهاي اقامتي و ارتقاي کيفيت مسيرهاي سواره و پياده) تحقق مييابد.
بر اين اساس، تحقق ايـن رويکـرد نيازمند تعريف نظام تقسيمات فضايي خردتر است و از آنجـا کـه مـيتـوان «محلـه » را بـه عنـوان واحد پايه و محور برنامه ريزي مشارکتي در عرصۀ همگاني قلمداد کرد، بر نقش حياتي محـلات و ارزشهاي دروني اجتماعات محلي به عنوان نقاط کـانوني روسـتايي و شاخصـۀ اصـلي توسـعه تأکيد شده است ، به گونه اي که با تأکيد بر قابليت هاي محلـه هـا، در راسـتاي بهبـود ايفـاي نقـش حياتي آنها در فرآيند ارتقاي حس تعلق بـه مکـان، مـيتـوان شـاهد بهبـود عملکردهـا و توسـعۀ گردشگري روستايي بود.
(رجوع شود به تصویر صفحه) مأخذ: يافته هاي پژوهش از آنجا که در پژوهش هاي ارزشـمند پيشـين ، بـه ارزيـابي جـامع محلـه هـاي روسـتايي و توسعۀ آنها و نيز نقش آنها در توسعۀ روستايي پرداخته نشده ، پژوهش حاضـر، بـا بهـرهگيـري از تجارب موجود، به دنبال ارزيابي وضعيت اين محله ها و تأثير آنها بر توسعۀ گردشگري روسـتايي است .
Sustainable tourism development: a study on community resilience for rural tourism in Malaysia.
Localization process of sustainable development indicators of rural tourism in Iran.