چکیده:
تمدنها همواره در مسیر حرکت یا اعتلای خود، با آسیبها و چالشهایی مواجه میشوند و در رویارویی با دیگر فرهنگها و تمدنها، میباید تلاش کنند از ایدهها، دستاوردها و هویت فرهنگی خود حفاظت نمایند و از بروز ضربه به هندسه فرهنگی یا ساختار هویتیشان جلوگیری و از آسیبها یا ناکارآمدیهای ناشی از این تعارض بر ساختار و پیکره تمدن و آرایههای آن پیشگیری کنند. شناخت موانع، آسیبها و چالشهای مسیر حرکت تمدن نوین اسلامی، بسیار حیاتی و عامل مهم ماندگاری آن است. هدف از انجام این پژوهش، بررسی موانع، آسیبها و چالشهای پیش روی تمدن نوین اسلامی و در نهایت ارائه رویکردهایی برای حفاظت از آن در هزاره جدید است. روش مورد استفاده در این پژوهش، از نوع آیندهنگاری نهادی است؛ به این معنا که در گردآوری دادههای اطلاعاتی، از روش اجماع خبرگی و در راستای تبیین آنها، از روش نگاشت نهادی استفاده شده است و نتیجه آن بهرهمندی از رویکردی است که بتواند حرکت تمدنی را در محورهای مختلف حفاظت کند. در ابتدا، با استفاده از مصاحبهها، مفاهیم مرتبط با آسیبها، چالشها و موانع تمدن نوین اسلامی بر اساس نظریه برخاسته از دادهها، در سه مرحله کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی استخراج شد؛ سپس مدل مفهومی پژوهش از این میان طراحی گردید. در نهایت، یافتههای پژوهش نشان دادند یک تمدن بالنده و موفق میتواند در مرحله زمینهسازی، ساخت، حرکت و ماندگاری، خود را در تاریخ حفاظت کند و آرایههای آن را در مصاف با تمدنهای معارض مصون و فعال نگه دارد.
Civilizations have always been on their natural route to evolution along with injuries and challenges. In confrontation with other cultures and civilizations, they should attempt to protect their ideas, achievements and cultural identity; prevent the impact on the cultural geometry or structure of their identity and the damage or inefficiencies resulting from this conflict on the structure of civilization and their arrays. Recognizing the obstacles, injuries and challenges of the course of the movement of modern Islamic civilization is very vital and a major factor in its survival. The purpose of this study is to investigate obstacles, injuries and challenges facing modern Islamic civilization, and ultimately provide solutions to protect it in the new millennium. The method used in this research is that of institutional futures studies, i.e. to collect the information and the data, the method of consensus of experts, and to clarify it, the institutional writing is exploited in such a way that the conclusion is the approach which could protect the civilizational movement in various areas. Initially, using the interviews, concepts related to the injuries, challenges and barriers of modern Islamic civilization were extracted based on the theory of data in three stages of coding, axial coding and selective coding. Following, the conceptual model of the research was meanwhile designed. Ultimately, the findings indicated that a burgeoning successful civilization could historically protect its structure, movement and survival in the phases of preparation, and immunize its arrays in the face of opposing civilizations.
خلاصه ماشینی:
شريعتي نيز ذيل تعريف واژه تمـدن ، آن را ماحصـل سـه عامل ذيل ميداند (حسيني، ١٣٨١): قوانين جبري موجود در مـتن زنـدگي اجتمـاعي: يعنـي پـس از تشـکيل جامعـه ، خودبه خود و بدون خواست افراد جامعه ، بـه طـرف تکامـل نظـام هـاي اجتمـاعي پـيش ميرود؛ قرارداد اجتماعي: يعني انسان ها با هم قرارداد بسته اند که اجتماعي زندگي کنند و بـر اساس آن ، زندگي خود را آگاهانه ادامه ميدهند و تمدن ، معلول آن است ؛ تدافع و تهاجم : آدمي در زندگي يا در حال تدافع است يا در حال تهاجم .
يوکيچي،١ يکي از مهم ترين نظريه پردازان در زمينه تمدن ، دو تعريف متفاوت از تمدن ارائه ميدهد: در تعريف اول ، او تمدن را به منزله امـري محـدود معرفـي مـيکنـد؛ يعنـي افزايش دادن آنچه که انسان مصرف ميکند؛ يعني افزايش صورت مادي تمدن ؛ در تعريف دوم ، تمدن به معناي گسترده معرفي ميشود کـه در کنـار رفـاه در زمينـه ضـرورت هـاي روزانه ، به پالايش معرفت و پرورش فضيلت ، به گونه اي کـه زنـدگي بشـري را بـه مرتبـه بالاتري بکشاند نيز توجه ميشود؛ يعني او براي تمدن دو سطح قائـل اسـت : يـک سـطح مادي و ديگري سطح معنوي است که به مثابه زيربناي تحقق تمدن در نظر گرفته ميشـود و مانند موتور محرکه تمدن عمل ميکند و بر اساس نيازهـاي موجـود، بـه صـورت هـاي ماديِ تمدن شکل ميدهد (٢٠٠٦ ,Tanahashi).