خلاصه ماشینی:
بقلم آقای ایزدیار آیا اشعار نکوهش دقیقی از فردوسی است؟ خوانندگان ارجمند شاهنامه ابته ملاحظه فرمودهاند که فردوسی علیه الرحمه در مقدمه کتاب پس از آنکه چگونگی فراهم آمدن اسناد و مدارک تاریخی و قصص و حکایات شاهنامه را شرح میدهد و بیان میکند که این اسناد پراکنده که در دست مؤبدان بوده چگونه گرد آمده است بشرح حال دقیقی پرداخته چنین میگوید: چو از دفتر این داستانها بسی همی خواند خواننده بر هرکسی جهان دل نهاده بدین داستان همان بخردان و همان راستان جوانی بیامد گشاده زبان سخن گفتن خوب و طبع روان بنظم آرم این نامه را گفت من از او شادمان شد دل انجمن جوانیش را خوی بد یار بود آیا بد همیشه به پیکار بود بر او تاختن کرد ناگاه مرگ بسر بر نهادش یکی تیره ترک بدان خوی بد جان شیرین بداد نبد از جهان دلش یک روز شاد سراسر از او بخت برگشته شد بدست یکی بنده برگشته شد ز کشتاسب و ارجاسب بیتی هزار بگفت و سرآمد بر او روزگار برفت او و این نامه ناگفته ماند چنان بخت بیدار او خفته ماند الهی ببخشا گناه ورا بیفزای در حشر جاه ورا این اشعار کاملا برای ما روشن میسازد که اسناد و مدارک تاریخی شاهنامه در عصر سلاطین عظیم الشأن سامانی که خود را ایرانی الاصل و از نژاد بهرام چوبینه می دانسته و زبان و ادبیات فارسی را زنده و پاینده کردهاند جمعآوری شده و شاهان بزرگوار سامانی بودهاند که ابتدا در صدد نظم تاریخ عجم برآمدهاند آری این شاهان ایراندوست و هنرپرور آنچه توانستند بتاریخ ایران و زبان و ادبیات فارسی خدمت کردهاند.