چکیده:
قدرت طلبی و تجربه و پیشرفت انقلاب صنعتی اروپا، عقب ماندگی اقتصادی و سیاسی شرق، راهگشایی عمیقی را برای یورش کشورهای قدرتمند اروپایی و تصرف منابع مشرق زمین هموار و نیز رقابت تنگاتنگی را بین آنان سبب شد. جنگ جهانی اول و قحطی بزرگ بین سال های 1917 1919م/ 1335 1337ق، در جنوب ایران به دلیل رقابت انگلیسی ها و آلمانی ها در منطقه و در ادامه کمبود ارزاق و شیوع بیماری های مختلف و تلفات انسانی ناشی از پیامدهای جنگ؛ یکی از دردناک ترین رویدادهای تاریخ ایران بوده است. در آن زمان ایران در عین اعلام بی طرفی، بزرگ ترین قربانی جنگ جهانی اول بود. فارس در آستانه جنگ، اوضاع اجتماعی مساعدی نداشت. وجود دو ایل قشقایی و خمسه عامل تعیین کننده ای در اوضاع سیاسی آن داشت. عدم تدبیر مناسب از جانب دولت نیز منجر به تلف شدن بسیاری از جمعیت شهری، روستایی و عشایری و نابودی محصولات آنها و سوءاستفاده قدرت های خارجی در آن زمان می گردید. برپایه مدارک و اسناد تاریخی در این مقاله سعی شده است به تحقیق درباره کشتار متاثر از جنگ جهانی اول در فارس پرداخته شود.
The power and experience and progress of the European Industrial
Revolution, Economic and political backwardness of the East, It made
a great breakthrough in the onslaught of powerful European countries
and the seizure of eastern resources, as well as a tight competition
between them. First World War and Great Famine between 1917-1919,
In southern Iran, due to the competition between the British and the
Germans in the region, and the continuing lack of resources and the
prevalence of various illnesses and human casualties resulting from the
aftermath of the war; One of the most painful events in Iranian history.
At that time, Iran, while declaring neutrality, one of the biggest victims
of the First World War. Fars on the brink of war, There was no
favorable social and political situation. The existence of two Qashqai
and Khamseh was a decisive factor in its political situation. The lack of
proper government control also led to the loss of many urban
populations, The village and nomad, and the destruction of their
products and the abuse of foreign powers at that time. Based on
historical documents, this paper attempts to investigate the massacres
affected by World War I in Fars.
خلاصه ماشینی:
این پژوهش با استفاده از شیوه توصیفی و تحلیلی و از منابع کتابخانهای و آرشيو اسناد ملی درصدد است تا به پرسشهای زیر پاسخ بدهد: آیا عواملی در بروز قحطی و گرسنگی نقش داشتند؟ چگونه جنگ جهانی اول سبب تلفات مردم در فارس گردید؟ با توجه به موضوع پژوهش که «كشتار فارسيان در خلال جنگ جهاني اول به روايت اسناد» میباشد، هنوز پژوهش مستقلی صورت نگرفته است.
با انعقاد قرارداد 1907 دولت انگليس برحسب توافق كذايي و براساس ضرورت موقعيت خود مجبور به استقرار در جنوب ايران بود، زيرا در اين زمان دولت روسيه نيز با تمام قوا در شمال ايران و منطقه شمالي قرارداد 1907 مستقر شده بود.
به هنگام جنگ جهانی اول مسایل مختلفی، اقتصاد و اجتماع را در ایالت فارس به خود مشغول داشته بود که میتوان اهم آن را وجود قوای خارجی و در کنارش نزاع داخل بین نیروهای مختلف دانست، ولی طبق اظهار بعضی از منابع مشکلات اقتصادی عظیمی در طی جنگ جهانی اول بر مردم فارس فشار میآورد، به طوری که مهدیقلیخان هدایت از زبان مبشرالسلطان رییس تلگرافخانه فارس بیان میکند: «چون شهر شیراز و سایر بلوکات ناامنی در راهها زیاد شده بود، اخبارش نیز به شهر نمیرسند و نان در کمال بدی و گرانی میباشد به طوری که در اطراف شهر نیز وضعیت مغشوش میباشد و دسته دسته گروههای عشایری در حال غارت و کشتار مردم می باشند و این عامل نیز مشکلات زیادی را برای مردم بوجود آورده است» (هدايت،1375: 273ـ279).