چکیده:
خشکسالی پدیدهای تکرار شونده در اقلیمهای متفاوت است و آثار آن صرفاً به مناطق خشک و نیمه خشک محدود نمیشود، بلکه ممکن است در مناطق با بارش بالا و یا در فصول مختلف سال رخ دهد. از جمله مهمترین مراحل پایش خشکسالی تعیین سنجههایی برای تحلیل شدت و تداوم و فراوانی خشکسالی است. بهمنظور پایش خشکسالی و تحلیل خصوصیات آن در استان گیلان از دادههای مجموع بارندگی ماهانه ایستگاههای سینوپتیک منطقه طی دوره آماری ۱۹۷۶-٢٠٠٥ استفاده شد. در تحقیق حاضر با استفاده از سریهای زمانی حاصل از شاخص بارش استاندارد شده تداوم، شدت و فراوانی خشکسالی با استفاده از دو شاخص توزیع استاندارد و دهکها که نتایج شبیه بهم دارند، استخراج گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که دو روش مورد بررسی کاملاً با یکدیگر مطابقت دارند و خشکسالی در منطقه پرباران شمال کشور نه تنها امری نادر نیست بلکه تکراری و برگشتپذیر است. بررسیها نشان دادند که در سالهای ۱۹۹۱ و ۱۹۹۵ خشکسالی شدیدی استان را فراگرفته است
Drought is a repetitive phenomenon in different continents and its effects are not limited only to dry and semidry areas, but they could also be seen in areas with high rates of precipitation and in any season of year. One of the most important stages in monitoring the drought is to determine indices in order to analyze its intensity, continuity and frequency. The data related to the overall monthly precipitation collected from synoptic stations of the area during the statistical period of 1976-2005 which have been used for monitoring drought in Guilan and analyzing its characteristics. In the present study, continuity, intensity and frequency of drought have been extracted by using two indices, the standard distribution, and deciles and by the help of time series from standardized precipitation index. The results of this study indicated that the two analyzed methods give the same results and drought is not an infrequent phenomenon in the rainy part of northern Iran, but it is a repetitive and reversible phenomenon. The surveys indicated that in 1991 and 1995, an intense drought has happened in the province.
خلاصه ماشینی:
نتایج این تحقیق نشان داد که دو روش مورد بررسی کاملاً با یکدیگر مطابقت دارند و خشکسالی در منطقه پرباران شمال کشور نه تنها امری نادر نیست بلکه تکراری و برگشتپذیر است.
این پژوهش با هدف آزمون مدلهای مختلف مبتنی بر بارش برای شناخت و طبقهبندی خشکسالی در نوارشمالی ایران و تعیین ویژگیهای آماری آنها و بررسی تغییرات اقلیم و روند بارندگی در منطقه انجام گرفته است.
(رجوع شود به تصویر صفحه) ادامه جدول ٤- (رجوع شود به تصویر صفحه) به کمک روش فوق و بر اساس نتایج به دست آمده از تحلیل دهکهای ۱ تا ۳، سالهای ۱۹۷۹ و ۱۹۸۱ و ۱۹۸۳ و ۱۹۹۱ و ۱۹۹۵ درگیر خشکسالی بسیار شدید بوده است.
(رجوع شود به تصویر صفحه) شکل ٤- نقشههای توزیع خشکسالی بر اساس شاخص دهکها در سالهای ۱۹۷۹، ۱۹۹۱ و ۱۹۹۵ بر اساس نتایج بهدست آمده از جدول ۴ و تحلیل دهکهای ۱ تا ۳، سالهای ۱۹۷۹ و ۱۹۸۱ و ۱۹۸۳ و ۱۹۹۱ و ۱۹۹۵ درگیر خشکسالی بسیار شدید بوده است.
جدول ٥- طبقهبندی شاخص خشکسالی توزیع استاندارد (رجوع شود به تصویر صفحه) ررسی این شاخص در استان گیلان نتایج جالبی را به دست داده است.
نتایج حاصل از شاخص استاندارد نشان میدهد در طی سی سال مورد بررسی بیست و نه سال یا به عبارتی ۹۷% از کل دوره، منطقه با خشکسالی مواجه بوده است.