چکیده:
روابط نظامی ـ امنیتی ایران و ترکیه هیچگاه هموزن و همپای روابط اقتصادی، سیاسی و حتی فرهنگی میان دو کشور نبوده است. اما تحولات سالهای اخیر در ارتش ترکیه، کودتای نافرجام در ترکیه و پشتیبانی ایران از دولت ترکیه، بههمراه دیپلماسی فعال دفاعی ایران باعث شده است تا روند همکاریهای نظامی اندکی تغییر کند. با توجه به اینکه آهنگ پرشتاب تغییرات روابط میان کشورها و عدم نگرش و درک درست از آیندۀ روابط، موجب قرارگرفتن در جایگاه واکنش خواهد بود و نه کنش؛ پژوهش حاضر بهدنبال پاسخ به این پرسش است که کدام عوامل نظامی ـ امنیتی بر آیندۀ روابط ایران و ترکیه در افق 10 ساله تأثیرگذارند؟ این پژوهش بهلحاظ ماهیت از نوع اکتشافی، از حیث هدف کاربردی است. در این پژوهش متغیرهای نظامی ـ امنیتی مؤثر بر آیندۀ روابط دو کشور شناسایی شده، سپس بر اساس نظرات خبرگان، عوامل اثرگذار بر روابط ایران و ترکیه مشخص شده و اهمیت و عدم قطعیت آنها معین گردید. همکاری نظامی ترکیه با امریکا، همکاری نظامی ترکیه با رژیم صهیونیستی، همکاری و اختلاف در بحران امنیتی سوریه و رقابت ایران و ترکیه در ترتیبات امنیتی قفقاز عوامل کلیدی نظامی مؤثر بر آیندۀ روابط ایران و ترکیه هستند.
Iran-Turkey military-security relations have never been equal to the economic, political and even cultural relations between the two countries. But recent developments in the Turkish military, the failed coup in Turkey and Iran''s support for the Turkish government, along with active Iranian defense diplomacy, have changed the course of military cooperation slightly. Given that the rapid pace of change in relations between countries and the lack of attitude and understanding of the future of relations will cause a reaction and not an action, the present study seeks to answer the question of which military-security factors on the future of relations. Iran and Turkey affect the 10-year horizon? This research is practical in terms of exploratory nature. In this study, military-security variables affecting the future of relations between the two countries were identified, then based on the opinions of experts, the variables affecting Iran-Turkey relations were identified and their importance and uncertainty were determined. Turkey''s military cooperation with the United States, Turkey''s military cooperation with the Zionist regime, cooperation and differences in the Syrian security crisis, and Iran-Turkey rivalry in the Caucasus security arrangements are key military factors affecting the future of Iran-Turkey relations.
خلاصه ماشینی:
در اين پژوهش متغيرهاي نظامي ـ امنيتي مؤثر بر آيندٔە روابط دو کشور شناسايي شده ، سپس بر اساس نظرات خبرگان ، عوامل اثرگذار بر روابط ايران و ترکيه مشخص شده و اهميت و عدم قطعيت آنها معين گرديد.
همچنين اين پژوهش عوامل را از لحاظ اهميت و عدم قطعيت نيز بررسي خواهد نمود تا پيش ران هاي نظامي مؤثر بر آيندٔە روابط ايران و ترکيه احصاء گردد.
اين پژوهش ها گرچه در نوبۀ خود بسيار ارزشمند هستند، اما بايد توجه کرد که آهنگ پرشتاب تغييرات در ديناميک روابط ميان کشورها و عدم نگرش و درک درست از آيندٔە روابط ، موجب قرارگرفتن در جايگاه واکنش خواهد بود و نه کنش ؛ از سوي ديگر عمدٔە اين کارها مرتبط با مسائل سياسي، اقتصادي يا فرهنگي ميان ايران و ترکيه است ، و در حوزٔە نظامي عمدتاً به مؤلفه هاي منفرد مانند تأثير عضويت ترکيه در ناتو بر امنيت ملي ايران يا روابط نظامي ترکيه و رژيم صهيونيستي و...
متغيرهاي نظامي ـ امنيتي مؤثر در روابط ايران و ترکيه همکاري اطلاعاتي و امنيتي و مرزي ميان دو کشور تحولات سال هاي اخير در ماهيت ارتش ترکيه و حاکميت يک دولت اسلام گرا در ترکيه شرايطي مثبت و ايجابي براي همکاري بين نيروهاي مسلح ترکيه و جمهوري 1.
تلاش ايران و ترکيه براي بيشينه سازي امنيت با به حداکثر رساندن قدرت و نفوذ موجب رقابت امنيتي در سوريه و قفقاز (واقع گرايي تهاجمي) شده است و به نظر ميرسد که در آينده نيز همچنان بر روابط دو کشور تأثيرگذار خواهد بود.