چکیده:
در مسألۀ پوشش و نگاه، بعد از آنکه حرمت نگاه مرد به بدن زن نامحرم و وجوب پوشاندن بر زن ثابت شد، از مستثنیات بدن زن نسبت به این دو حکم سخن گفته میشود. از جملۀ این مستثنیات، قدم زن است، یعنی استثنای نگاه مرد به قدمهای زن نامحرم از حرمت و استثنای پوشاندن قدمها بر زن از وجوب. بعضی از فقیهان مانند کلینی، صدوق و بحرانی به جواز نظر به قدم زن نامحرم معتقدند و برخی مانند فخرالمحقّقین، محقق ثانی و شهید ثانی ادعای اجماع و اتفاق بر عدم جواز نظر به قدم زن نامحرم کردهاند. این مقاله بر آن است از رهگذر بررسی دیدگاهها و ادلۀ هر یک به نظرگاهی درست دست یابد. نتیجه آنکه دلیل تامی بر حرمت نگاه مرد به قدم زن نامحرم و وجوب پوشاندن آن بر زن وجود ندارد، گرچه به نظر میرسد فقهای بعد از شیخ طوسی بر حرمت نگاه مرد به قدم زن نامحرم و وجوب پوشاندن آن بر زن اتفاق نظر دارند؛ ولی این اتفاق مضرّ نیست.
خلاصه ماشینی:
وی در اين جهت در صدد اثبات قول بعضی از عالمان به جواز اظهار قدم برآمده است؛ البته چنانکه گذشت غير از صاحب حدائق كسی به جواز اظهار قدم تصريح نکرده است؛ بنابر این بنای آیتالله شبیری در اثبات وجود مخالف بر اين است كه برخی از عالمان در بحث «ستر صلاتي» به آيۀ شريفۀ }وَ لا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلّا ما ظَهَرَ مِنْها{ تمسك کردهاند و با توجه به اينكه اين آيه مربوط به ستر در غير نماز است، وی از اين تمسك نتيجه گرفته كه از نظر اين عالمان ستر صلاتی و غيرصلاتی متحد و يكسان است و از آنجا كه آنان در بحث ستر صلاتی به جواز اظهار قدم برای زن قائل بودهاند، نتيجه گرفته میشود كه آنها اظهار قدم در غير نماز را نيز جايز میدانستهاند.
از كلام وى برمىآيد كه در غير نماز هم ستر وجه و كفين و قدمين لازم نيست؛ اما بايد گفت كه كلام وی در صدر مجمل است؛ زيرا احتمال میرود استثنای «الوجه و الكفين و القدمين» تنها مربوط به وجوب ستر در نماز باشد و كلام ایشان در ذیل -يعنی عبارت «أنّها مما ظهر فيكون هما ايضاً داخلين فى الاستثناء» نیز ناظر به ستر در نماز است؛ زیرا وی بحث از ستر وجه و كفين و قدمين در غير نماز را به بحث نكاح موکول کرده است كه اين بخش از كتاب به دست ما نرسيده است و با توجه به اشكال وارد در كلام علامه حلی و محقق ثانی نمیتوان صرف تمسك به آيۀ }وَ لا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَ إِلَّا ما ظَهَرَ مِنْها{ در جواز اظهار قدم در نماز را دليل بر جواز آن در غير نماز دانست.