چکیده:
در جهان متلاطم امروز آنچه که مي تواند حيات بالنده و رو به رشد سازمان ها را تضمين نمايد وجود نظام مديريتي اثربخش کارآمد است. براي داشتن نظام مديريتي اثربخش و کارآمد نيز مي بايستي مديراني ذي صلاح و شايسته تربيت نمود. دانشگاهها و مؤسسات آموزشعالی نیز از این تحولات در امان نبوده اند و اخیراً با گسترهای از چالشهای توسعه مدیریت روبرو هستند. از مهم ترين الزامات توسعه مدیریت، پرورش جانشيناني براي به عهده گرفتن سمت هاي مهم مديريتي مي باشد که تحت عنوان جانشینپروري از آن نام برده می شود. اما برای اجرای این مهم در هر سازمانی باید متناسب با آن سازمان سیاستها، راهبردها و سازوکارهای اجرای اتخاذ و دنبال شود. این پژوهش با هدف شناسایی سیاستها، راهبردها و سازوکارهای اجرای نظام جانشینپروری در آموزش عالی با استفاده از طرح تحقیق کیفی انجام شده است. در این پژوهش با بهره گیری از تکنیک مصاحبه های عمیق، با 17 نفر از سیاستگذران در عرصه آموزش عالی، مدیران فعلی و سابق دانشگاه ها در سطوح مختلف، سیاست ها، راهبردها و سازوکارهای استقرار جانشین پروری بر اساس بافت و زمینه دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی ایران اکتشاف شد. در نهایت سیاستها، راهبردها و ساز و کارهای تحقق جانشین پروری در آموزش عالی ایران که شامل سیاستها، راهبردها و سازکارهای فرهنگی، قانونی، مدیریتی، ساختاری و دانش افزایی و توسعه ای بود، ارائه گردید.
Recently, universities, colleges, and other higher education institutes are facing a wide range of management development challenges. One of the most important requirements of managerial development is the development of successors capable of taking on important managerial positions in future. However, each organization is expected to adopt its own strategies and mechanisms. Using the qualitative research method of the content analysis approach, this research has been conducted the aiming at identifying the appropriate strategies and mechanisms to implement the succession planning system in Iran's higher education. Our data have been collected through some semi-structured interviews with 17 scholars including the policymakers, and current and former university administrators at different levels using strategies and mechanisms for establishing a succession planning system. Then the collected data were analyzed through qualitative content analysis method using Graneheim & Lundman technique. Finally, the strategies and mechanisms of realizing the succession planning system in higher education of Iran were suggested. It is worth noting that in this regard the cultural, legal, managerial, structural, and developmental strategies and mechanisms have been considered.
خلاصه ماشینی:
داده هاي پژوهش با استفاده از ابزار مصاحبه نيمه ساختارمند با ١٧ نفر از سياست گذاران عرصه آموزش عالي، مديران فعلي و پيشين دانشـگاه هـا در سـطوح گوناگون ، و با به کارگيري راهبردها و سازوکارهاي استقرار جانشين پروري براساس بافت و زمينه دانشگاه ها و مؤسسه هـاي آمـوزش عـالي ايـران گـردآوري شـده اسـت .
com تاريخ دريافت : ١٣٩٨/٠٨/٢٠ تاريخ پذيرش : ١٣٩٩/٠٢/٣١ فصلنامه راهبرد اجتماعي- فرهنگي، سال نهم ، شماره سيوچهارم ، بهار ١٣٩٩، صص ٦٦-٣٧ مقدمه امروزه توجه به جنبه هاي انساني بين منابع موجود در هر سـازمان ، اهميـت بسـيار زيادي دارد؛ به ويژه در دانشگاه ها و مؤسسه هاي آموزش عـالي کـه در آن توليـد و انتشار دانش ، تنها با مشارکت مؤثر استعدادهاي فکـري در موقعيـت هـاي مناسـب امکان پذير است ٢٠٢٠ ,Wobodo et al))؛ بنابراين ، آنچه مـيتوانـد حيـات بالنـده و روبه رشد سازمان ها را تضمين کند، وجود نظام مديريتي اثربخش و کارآمـد اسـت .
هرچند اقدامات و مؤلفه هاي مربـوط بـه يـک برنامۀ کارآمد جانشين پروري ممکن اسـت تـا حـدي متغيـر باشـند، امـا براسـاس پژوهش هاي انجام شده ، فرايند يادشـده بايـد بيـانگر وجـود تعهـد سـازماني باشـد (٢٠٠٢ ,Kesler)، نيازهــاي ســازماني را ارزيــابي کنــد (٢٠٠٥ ,Rothwel)، دانــش ، مهارت ها، و تواناييهـاي رهبـران آينـده را مشـخص کنـد Leibman, Bruer, and) (١٩٩٦ ,Maki، استعدادهاي موجود را ارزيابي کند (٢٠١٨ ,Huff)، در آن طـرح هـايي براي رشـد فـردي افـراد درنظـر گرفتـه شـده باشـد (٢٠٠٣ ,Conger and Fulmer)، بازخورد شفاف و صريحي را به فرد ارائه دهد (٢٠٠٢ ,Kesler)، فرد در آن به عنـوان يک عنصر مسئول و پاسخ گو شناخته شود (٢٠٠٥ ,Rothwel) و خود را نيز به عنـوان يک فرايند، ارزيابي کند (٢٠٠٢ ,Kesler).