چکیده:
ویروس کوید ۱۹ در سال ۱۳۹۸ به صورت دفعی از کشور چین آغاز و شیوع پیدا کرد و به سرعت از حالت کشوری(اپیدمی) عبور و جهان را درگیر (پاندمی) خود کرد.۲۳ این ویروس به ایران و دیگر کشورهای منتقل شد. کشورهای مختلف در مواجهه با این بیماری اقدامات گوناگون پیشگیرانه و درمانی انجام دادند. لکن به نظر میرسد در این بیماری و وقایع مشابه بتوان با در نظر گرفتن شیوع، بیمار و بیماری و با توجه به عناصر «علمی بودن به لحاظ تاثیر»، «ممکن بودن به لحاظ منابع و زمینه اجتماعی اجرا» و «موجه بودن اخلاقی و حقوقی» الگوی مناسب برای برنامه اقدام طراحی کرد. نوشتار حاظر تلاش میکند تا با روش توصیفی و تحلیلی عناصر بیماری، حقوق پایه، قواعد و اصول بنیادین و با توجه به رویکردهای مواجهه با مشکل ضمن شناخت الگوهای مطرح، بنیان های اخلاقی و حقوقی الگوی مناسب را ارایه دهد. واژگان کلیدی: بیماریهای واگیر، کوید ۱۹، أصول اخلاقی، حقوق بنیادین، حق حیات، حق بر سلامت، امنیت
خلاصه ماشینی:
همه اينها در يک وضعيت ذاتا متغير اسـت ؛ ازهمـين رو بـه لحـاظ اخلاقي و حقوقي پرسش مطرح اين است که بيمـاري بـا خصوصـيات کويـد ١٩ کـدام حقوق انساني را در معرض تهديد و خطـر قـرارداده اسـت و ديگـر اينکـه باتوجـه بـه واگيرداربودن و شيوع واقع شده يا درحال وقوع ، چه مجموعه رفتاري مـوجهي بايـد در قبال آن براي دستيابي به اهداف کنترل و تأمين سلامت صورت گيرد.
گفتني است مباحث نظري برخي از اين مـوارد ممکـن اسـت در اخـلاق و حقـوق مواجهه با بيمار در ساختارهاي فرهنگي و اخلاقي و عرف مـردم وجـود داشـته باشـد، لکن آنچه دراينجا اهميـت دارد، مواجهـه بـا «بيمـار» و «بيمـاري » باتوجـه بـه شـيوع و همه گيري است ؛ به تعبيرديگر آنچه به خصوص در بيماري هـاي واگيـر بـه عنـوان مسـئله اصلي مطرح مي شود اينکه الگـوي مناسـب و موجـه در رويـارويي اجتمـاعي و مـورد حمايت دولت و قدرت عمومي نسبت به بيماري هاي واگيردار ازاين نظر که شيوع وسيع داشته و درواقع به مرحله اپيدمي (همـه گيـري ) يـا پانـدمي (جهـان گيـري ) رسـيده انـد، چيست ؟ به لحاظ فقهي ، حقوقي و اخلاقي خود بيماري واگير يا همه گيـر بـه عنـوان يـک امـر طبيعي موضوع حکم نيست ؛ زيرا اساسا آنچه در بيماري اتفاق مي افتد، موضوعي طبيعي است که البته موجب اختلال در عملکرد يا ناراحتي و حتي مرگ براي شخص مي گردد و ازآن رو که ابتلا به آن گسترده و مسري بوده ، بيماري واگير و همه گير مي نامند.