چکیده:
تبیین موضوع: ارزیابی کاربری اراضی شهری منعکس کننده تصویری گویا از منظر و سیمای شهر و همچنین چگونگی تخصیص فضای شهری به کاربریهای موردنیاز شهر در طی زمان و در جهت رسیدن به اهداف توسعه شهر میباشد. هدف اصلی این مقاله ارزیابی تحققپذیری کاربریهای خدماتی شهر شیراز در طرح جامع و تفصیلی و بررسی عوامل مؤثر در تحقق و عدم تحقق آن میباشد. روش: روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است. بدین صورت که ابتدا با بهرهگیری از منابع اسنادی- کتابخانهای، مفاهیم مرتبط با کاربری اراضی مورد بررسی و سپس با استفاده از روشهای آماری میزان تحققپذیری کاربریهای خدماتی طرح تفصیلی در مناطق شهر شیراز تجزیه و تحلیل شده است. جهت دستیابی به اهداف تحقیق در این پژوهش از نرم افزار GIS و EXCEL، روش آنتروپی و بهرهگرفته شده است. در نهایت با استفاده از رتبه بندی مناطق از لحاظ تحقق پذیری سرانه کاربری های خدماتی مناطق نسبت به سرانه پیشنهادی طرح جامع1368، صورت گرفته است. یافتهها: نتایج نشان میدهد که سرانه کاربریهای خدماتی طرح جامع شهر شیراز پس از گدشت بیش از دو دهه تحقق پیدا نکرده است و تحلیل مدل وزنی گویای این است که مناطق 4،2،6 بیشترین پایداری محیطی و مناطق 1و7و5 کمترین آن را داشته اند که این امر بیانگر پراکنش فضایی نامناسب و ناعادلانه کاربریهای خدماتی در سظح مناطق شهر شیراز است. نتایج: تحلیل کاربریها با شاخصهای ظرفیت و عدالت اجتماعی حاکی از آشفتگی کمی و کیفی در کاربریهای نواحی نه گانه شهر شیراز است.
Objective: The evaluation of urban land use reflects a clear picture of the city's perspective and how to allocate urban space to the needs of the city over time and in order to achieve the city's development goals. The main objective of this paper is to evaluate the feasibility of service utilities in Shiraz in a comprehensive and detailed plan and to examine the effective factors in its realization and non-fulfillment. Methods: The research method is descriptive-analytic. First, using library-related resources, the concepts related to the use of lands were investigated and then, using statistical methods, the level of feasibility of service utilization of the detailed plan was analyzed in Shiraz areas. Is. In order to achieve the research objectives in this study, the GIS and EXCEL software has been utilized by entropy method. Finally, using the ranking of the regions in terms of per capita utilization of service utilities in the regions relative to the proposed per capita of the master plan in 1368, has taken place. Results:The results show that the utilization rate of utilities for the comprehensive plan of Shiraz after more than two decades has not been realized. The analysis of the weighted model indicates that the 4,2,6 regions have the highest environmental sustainability and the lowest 1, 7, and 5 regions. Conclusion: This suggests that the spatial distribution of inappropriate and unfair service utilities in the area of the Shiraz area is inadequate, and analysis of the use of indicators of capacity and social justice indicates a quantitative and qualitative turmoil in the use of nine areas of Shiraz.
خلاصه ماشینی:
بدين صورت که ابتدا با بهره گيري از منابع اسنادي - کتابخانه اي، مفاهيم مرتبط با کاربري اراضي مورد بررسي و سپس با استفاده از روش هاي آماري ميزان تحقق پذيري کاربريهاي خدماتي طرح تفصيلي در مناطق شهر شيراز تجزيه و تحليل شده است .
بدين منظور تحقيق حاضر در پي پاسخگويي به سؤلات زير است : آيا کاربريهاي خدماتي پيش بيني شده در طرح تفصيلي تحقق يافته است ؟ توزيع کاربريهاي خدماتي طرح تفصيلي در مناطق شهر شيراز با توجه به سرانه هاي استاندارد به چه صورت است ؟ چه عواملي در تحقق و يا عدم تحقق کاربريهاي خدماتي طرح تفصيلي شيراز موثر بوده است ؟ پيشينۀ نظري طرح هاي جامع شهري، طرح هايي فراگيرند که براي نظم و انسباط و نسق بخشيدن به عرصه هاي شهري و تعريف خطوط کلي توسعه ، پس از بررسي و ضعيت موجود و نيازسنجي هاي متناسب ، ارزيابي قدرت عمل مؤلفه هاي تأثيرگذار و همچنين با آينده نگري واقع بينانه بر اساس افق هاي زماني براي شهر ها تهيه مي شوند (راهنمايي، ٩٥:١٣٨٣).
حسن زاده دلير و همکاران (١٣٨٦) در مقاله اي با عنوان بررسي تغييرات کاربري اراضي شهري در طرح جامع و تفصيلي شهر ايلام طي دهه ١٣٨٢-١٣٧٢ به اين نتيجه رسيده اند که عدم تعادل و ناهماهنگي بين کاربري هاي شهري است که اين موضوع از عدم دقت نظر کافي برنامه ريزان شهري در زمان تهيه کاربري هاي شهري در ناديده گرفتن ارتباط بين جمعيت شهري و سطوح مورد نياز کاربري ناشي مي شود.
Social Justic and City, Translated by Mohammdreza Haeri & Behrooz Monadizadeh, Process and Urban Planning Press.