چکیده:
سلامت هر مجموعهای رابطهای مستقیم با نظارت و بازرسی دارد، بطوریکه شرکتهای سهامی نیز از این قاعده مستثنی نمیباشند. بر این اساس، به منظور جلوگیری از سوءاستفاده مدیران و نیز ایجاد پوششی مناسب برای حفظ حقوق سهامداران و اشخاص ثالث، نهاد بازرسی در شرکتهای سهامی پیشبینی گردیده تا بر عملکرد هیأت مدیره شرکت نظارت داشته باشند. این اشخاص در قانون تجارت 1311 «مفتش» و در لایحه اصلاح قانون تجارت «بازرس» نامیده شدهاند که معادل (Auditor) در حقوق انگلیس میباشد. بازرسان، اشخاص مطلع و مجربی هستند که از حسن شهرت برخوردار بوده و از طرف مجمع عمومی صاحبان سهام برای اطلاع از وضع شرکت و نظارت بر حسن جریان و گردش امور شرکت در جهت حفظ منافع سهامداران، بستانکاران و دارندگان اوراق قرضه انتخاب میشوند و بر طبق قانون و اساسنامه شرکت مکلفند، نظرات خود را درباره بیلان و عملکرد شرکت به مجمع عمومی گزارش کنند. گزارش خلاف واقع و نیز قصور در انجام وظیفه ممکن است خساراتی به سهامداران و شرکت وارد گردد. به همین جهت، هم در ماده 64 قانون تجارت 1311 و هم در ماده 154 لایحه اصلاح قانون تجارت، مسئولیت بازرسان پیشبینی گردیده، بطوریکه علاوه بر مسئولیت مدنی، اگر تخلف بازرس مستوجب مجازات باشد از نظر کیفری نیز
The health of any company has a direct relationship with supervision, so that corporations are no exception. Accordingly, in order to prevent abuse of directors and to provide appropriate coverage for the protection of shareholder and third party rights, the audit firm is foreseen in joint stock companies to monitor the performance of the board of directors. These persons are referred to in the Inspectorate of Trade Act 1311 and the Inspector of Trade Amendment Act, which is equivalent to (auditor) in English law. Inspectors are well-known and experienced persons who are well-known and selected by the General Meeting of Shareholders to inform the Company about the Company's status and to monitor the Company's flow of business in order to safeguard the interests of its shareholders, creditors and bondholders. The law and statute of the company are required to submit their views to the general meeting on the balance sheet and performance of the company. False reporting as well as failure to perform may cause damage to shareholders and the corporation. Therefore, both Article 64 of Trade Law 1311 and Article 154 of the Trade Amendment Bill provide for the responsibility of inspectors, so that in addition to civil liability,
خلاصه ماشینی:
به همین خاطر در حقوق این کشور، استفاده از نظر کارشناس و اهل خبره توسط بازرسان پیش بینی نشده است (رهنمای قنبرآبادی، ١٣٧٧، ص ٨١) مطابق ماده ١٤٤ لایحه اصلاح قانون تجارت ، مجمع عمومی باید در هر سال یک یا چند بازرس انتخاب کند تا وظایف محوله قانونی را به انجام رسانند.
گزارش حسابرس باید بیان کننده این موضوع باشد که آیا در نظر او ترازنامه سود و زیان محاسبه شده ، یک نظریه صحیح و درستی از وضعیت مالی شرکت به او میدهد یا خیر؟ و سود و ضرر سال مورد بررسی آیا در بردارنده اطلاعات و جزئیات ضروری که قانون آن ها مقرر کرده است میباشد یا خیر؟ تصاویر گزارش حسابرسی باید به همراه حساب های سالانه منتشر گردد، قبل از اینکه مجمع عمومی سالانه تشکیل شود.
(Nirthey & leighs, 1995,185) ٤ـ قانون حاکم بر مسئولیت مدنی بازرسان در حقوق ایران و انگلستان همانطور که در مبحث قبل بیان شد، بازرس یا بازرسان شرکت وظیفه دارند که بررسی و رسیدگی به حساب ها و دفاتر شرکت و تهیه گزارش عملکرد مدیران و سود و زیان شرکت را با رعایت غبطه و منافع شرکت و شرکاء در کمال صداقت و درستکاری انجام دهند و در مقام بازرسی و بررسی عملکرد مدیران ، رعایت مقررات قانونی و شرکتی(مفاد اساسنامه و مصوبات مجمع عمومی) برای بازرسان الزامی میباشد.