چکیده:
گفتوگوی فرهنگی به دلیل ظرفیتهای تعاملی نهفته در فرهنگ و همچنین قابلیتهای تاثیرگذار گفتوگوی نخبگان، وجهی مهم وموثر از تعامل سازنده میان فرهنگها محسوب میگردد؛ چرا که این مفهوم در بستر مفاهیمی چون دوسویگی، پذیرش دیگری، تعامل فرهنگی و تنوع فرهنگی معنا پیدا میکند. روابط فرهنگی و گفتوگوی فرهنگی هرچند به تنهایی تعریف و کارویژههای خاص خود را دارند ولی فصل مشترکشان این است که ارتباطات فرهنگی و هم گفتوگوی فرهنگی برپایۀ همزیستی و زیست مسالمتآمیز و در فضای مبتنی بر صلح و پذیرش دیگری شکل میگیرد. همچنین بر پایة پذیرش مقولة تنوع فرهنگی، مفاهیم مختلفی به عنوان گونههای مختلف تعامل میان فرهنگها و تبادل فرهنگی ارائه میگردد. مفاهیمی از قبیل همزیستی، تفاهم، گفتوگو، اتحاد و تقارب فرهنگها که نمایانگر مدلی از داد و ستد و روابط میان ملتها است که بر مبنای فرهنگ تعریف میشوند. از این روی امروزه میتوان معیار "گفتوگو» را به شاخصی برای صلح جهانی و مناسبترین بستر همگرایی فرهنگی ملتها برشمرد. سودمندی و کارکرد عمدة گفتوگوی فرهنگی این است که فرهنگها در صحنة جهانی به گونهای در تعامل سازنده قراربگیرند تا از طریق شکلگیری فهم مشترک و با گستراندن فرهنگ مدارا و رواداری، بسترهای مناسب برای توسعة همکاریهای بیش از پیش فراهم گردد. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی ضمن تاکید بر ضرورتها و کارکردهای گفتوگوی فرهنگی نخبگان ایران با کشورهای مختلف به ویژه روسیه، با برشمردن فرصتهای موجود جهت شکلگیری گفتوگوهای فرهنگی خصوصا میان نخبگان ایران و روسیه، سعی دارد به این پرسش پاسخ دهد که گفتوگوهای فرهنگی نخبگان ایران و روسیه چه تاثیر و کارکردی در پایدارسازی و توسعة روابط ایران و روسیه و همچنین صلح و امنیت منطقهای و بینالمللی برعهده دارد. شکلگیری فرآیند مستمر و منطقی گفتوگوهای فرهنگی ایران و روسیه علاوه بر شبکهسازی تعاملات نخبگی دو کشور، میتواند مجموعهای از مسایل و چالشهای بینالمللی را در سازوکارهای تعاملات گفتوگو محور دوجانبه مورد بررسی قرار داده، به راهکارهای مشترک برسند.