چکیده:
موقعیت ژئوپلیتیکی و ژئواستراتژیکی ایران در منطقه راهبردی خلیج فارس منجر به ایجاد وضعیت های خاص و بروز تهدید علیه امنیت ملی و منافع ملی کشور در گذشته، حال و آینده شده است که در مقاطع خاص تاریخی نیز منجر به بروز جنگ و درگیری با کشورهای همسایه و سایر قدرتهای منطقهای و فرامنطقهای گردیده که با توجه به حاکم بودن شرایط عدم قطعیت در پیشبینی آینده مناسبات و تحولات ایران در منطقه و نظام بینالملل، درک جایگاه و توان دفاعی-نظامی جهت مقابله با تهدیدهای متصور در آینده از ضروریات میباشد. در همین راستا در مقاله پیشرو بهمنظور تبیین عوامل نظامی کلیدی تأثیرگذار بر قدرت دفاعی ایران در افق زمانی 1410 با مطالعه اسناد و سوابق علمی پیشین صورت پذیرفته مرتبط و استفاده از نظرات 50 نفر از خبرگان، تعداد 141 نیروی پیشران نظامی احصاء و در گام دوم با تشکیل پانل خبرگی نیروهای پیشران مشابه با یکدیگر ادغام و تعداد 53 نیروی پیشران مشخص گردید. در ادامه با استفاده از الگوی فریدمن اقدام به رتبهبندی و تعیین ارزش نیروهای پیشران نموده و تعداد 40 نیروی پیشران مهم و اثرگذار تعیین و در انتها با استفاده از نرمافزار آینده پژوهی میک مک و بهکارگیری روش تحلیل ماتریس متقاطع، تعداد 17 نیروی پیشران دارای نقش تأثیرگذار و تعداد پنج عامل کلیدی بهعنوان عوامل نظامی کلیدی تأثیرگذار بر قدرت دفاعی ایران مشخص گردیدند.
Iran's geopolitical and geostrategic position in the strategic region of the Persian Gulf has led to the creation of special situations and threats to national security and national interests in the past, present, and future, which in certain historical periods has led to war and conflict with neighbor countries and other regional and supra-regional powers, which due to the prevailing conditions of uncertainty in the future of Iran's relations and developments in the region and the international system, understanding the position and defense-military power is a necessity in the future. In this regard, in the present article, to explain the key military factors affecting Iran's defense power in the time horizon of 1410 by studying the relevant documents and previous scientific records and using the opinions of 50 experts, 141 military driving forces were identified, then with the formation of the expert panel, similar driving forces were merged and 53 driving forces were identified. Next, by using the Freedman model, we ranked and determined the value of the driving forces and determined 40 important and affective driving forces. Finally, by using Micmac software, and the cross-sectional matrix analysis method, 17 effective driving forces, and five key factors were identified as key military factors affecting Iran's defense power.
خلاصه ماشینی:
درهمين راستا پژوهش پيش رودرراستايپاسخ به اين پرسش که ازميان عوامل نظاميتأثيرگذاربرقدرت دفاعي ايران ، کليديترين و تأثيرگذارترين عوامل کدامند؟ با چارچوب قرار دادن نظريه بازدارندگيوبااستفاده ازمطالعه اسنادوسوابق علميپيشين صورت پذيرفته مرتبط واستفاده ازنظرات خبرگان ،عامل هايتأثيرگذاربرقدرت دفاعيايران موردشناساييقرارگرفته است ،و در ادامه با استفاده از نرم افزار آينده پژوهي ميک مک و به کارگيري روش تحليل ماتريس متقاطع ،عوامل کليديمؤثرتعيين گرديده است .
اين نظريه درروابط بين الملل به قدرت به عنوان مؤلفه ي اصليتبيين کننده روابط بين کشورهاتأکيدميکندو ضمن رد نظرات ايده آليستيبراين باور است که ميزان قدرت دولت ها، تأثير مستقيم بر ميزان امنيت ملي آن ها دارد(رحيمي روشن ، ١٣٩٦: ٧٩).
قدرت نظامي قدرت نظاميعبارت است از قدرت نيروهايمسلح يک کشورتوأم باسايرتواناييهاي مليو توان زمامداران آن کشور در به کارگيرياين نيروهاجهت تحقق اهداف امنيت ملي(چگيني، ١٣٨٤:١٩٢).
تجزيه و تحليل يافته هاي پژوهش تعيين نيروهاي پيشران تأثيرگذار بر قدرت دفاعي درگام نخست به منظورشناساييومشخص نمودن نيروهايپيشران (عوامل ومؤلفه هاييکه بر پيامدروندهاورويدادهااثردارندوباعث ايجادتغييردرحوزه موردمطالعه ميشوند)تأثيرگذار برقدرت دفاعي،بامرور ادبيات پژوهش و همچنين انجام مصاحبه و توزيع پرسش نامه ميان تعداد ٥٠نفر از خبرگان آشناو دارايزمينه کاريو علميمرتبط باموضوع تحقيق ،تعداد ١٤١نيروي پيشران به عنوان نيروهاي پيشران کلي نظامي تأثيرگذار بر آينده قدرت دفاعي ايران مطابق جدول شماره (٢)موردشناساييواقع گرديدند.
پيشنهادپژوهشي پيشنهاد ميگردد با توجه به پنج نيروي پيشران کليدي بدست آمده در اين تحقيق ، در پژوهش هايآتيضمن احصاءشاخص هاومتغيرهايمؤثردرهرپنج نيرويپيشران کليديبه صورت جداگانه وبااستفاده ازنرم افزارسناريونويسيويزاردسناريوهايمحتمل آينده قدرت دفاعيايران تدوين گردد.