چکیده:
برنامه درسی پنهان در فرایند تعلیم و تربیت نقش ویژهای دارد بهطوری که حتی اهداف برنامه درسی آشکار (صریح) تحت تأثیر آن قرار میگیرد. در همین راستا پژوهش پیشِرو به بررسی دیدگاه مدرسان زبان انگلیسی نسبت به یادگیریهای قصدنشده (برنامه درسی پنهان) آموزش زبان انگلیسی در فراگیران پرداخته است. جامعه آماری این پژوهش شامل 164 مدرس زبان انگلیسی است که در سطوح زبانی متوسط و بالاتر در سال 96-97 در مؤسسات آموزش زبان انگلیسی در تهران، مشهد، کرمان، اصفهان، سمنان، زنجان، همدان، بیرجند، گرگان، تربت حیدریه، طبس، گرمسار، بوشهر، کرمانشاه، اراک، اردبیل، ملایر، تبریز و تربتجام مشغول به تدریس بودند و به روش نمونهگیری تصادفی ساده انتخاب شدند. در این پژوهش پرسشنامه محققساخته با 40 گویه پنجگزینهای بر مبنای فرمت لیکرت که شامل سه زیرسازه (مؤلفههای) جو اجتماعی، ساختار سازمانی و تعامل میان معلم و زبانآموزان میباشد، تدوین شده است. پایایی پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 87/0 برآورد گردید؛ روایی محتوایی پرسشنامه با استفاده از نظر متخصصان و اساتید و روایی سازهای با استفاده از الگوی رَش محاسبه شد. نتایج پژوهش نشان داد که از دیدگاه مدرسان زبان انگلیسی جو اجتماعی، ساختار سازمانی مؤسسات آموزش زبان انگلیسی و تعاملات میان معلم و زبانآموزان در محیط کلاس میتواند بهطور معنادار و تا حد زیادی به یادگیریهای قصدنشده در فراگیران منجر شود. علاوه بر این، بیشترین یادگیریهای قصدنشده برای فراگیران از دیدگاه مدرسان زبان انگلیسی بهترتیب از طریق تعاملات میان معلم و زبانآموزان، ساختار سازمانی و جو اجتماعی مؤسسات بهدست میآید.
Abstract
Hidden curriculum plays a special role in the educational process, which even implies the explicit objectives of the curriculum. In this regard, the present study aimed at investigating EFL teachers’ viewpoints on the unintended learning (hidden curriculum) at English language institutes. The sample of the study included 164 EFL teachers who had taught at the intermediate and advanced levels at English language institutes in 19 cities of Iran, such as Tehran, Mashhad, Kerman, and Esfahan in 2017-2018 selected based on the simple random sampling method. A researcher-made questionnaire with 40 items was developed based on a five-point Likert scale with three main subconstructs: the social atmosphere, the organizational structure, and the interaction between teachers and learners. The reliability of the questionnaire was calculated using Cronbach’s alpha coefficient (0.87), the content validity of the questionnaire was determined by the experts in the field of curriculum studies, and the construct validity of the instrument was evaluated using the Rasch model. According to the findings of the research, from EFL teachers’ viewpoints the social atmosphere, the organizational structure of English language teaching institutes, and the interactions between teacher and learners in the classroom environment can significantly and largely result in unintended learning in learners. In addition, from EFL teachers’ perspective the greatest unintended learning for learners comes from the interactions between teacher and learners, the organizational structure of institutes, and the social atmosphere, respectively.
خلاصه ماشینی:
در راســتاي بررســي يــادگيري هــاي قصدنشــده (برنامــۀ درسـي پنهـان ) در مؤسسـات آمـوزش زبـان انگليسـي ، پـژوهش پـيش ِرو بـه بررسـي ميـزان تــأثير جــو اجتمــاعي مؤسســات آمــوزش زبــان انگليســي ، ســاختار ســازماني مؤسســات و تعامل بين معلمـان و زبـان آمـوزان در يـادگيري هـاي قصدنشـده توسـط فراگيـران از ديـدگاه مدرسان زبان انگليسي مي پردازد.
همچنـين ، در اکثـر مـدارس و کلـاس هـاي درس مشاهده شـده ، دانش آمـوزان تحت تأثير آثار منفـي و قصدنشـده برنامـۀ درسـي پنهـان قـرار داشـتند کـه ايـن آثـار بـه طور مســتقيم و غيرمســتقيم بــر بــازده هــاي عــاطفي يــادگيري آن هــا اثــرات منفــي و پايــداري مي گذاشت .
پـژوهش پـيش ِرو از معـدود کارهـايي اسـت کـه ديـدگاه مدرسـان زبـان انگليسـي در مؤسســات آمــوزش زبــان را دربــارة يادگيريهــاي قصدنشــده (برنامــۀ درســي پنهــان ) بــا تأکيـد بـر مؤلفـه هاي جـو اجتمـاعي، سـاختار سـازماني و تعامـل ميـان معلـم و زبـان آموزان جويا شده است .
Lukman (٢٠١٩) معلــم مي توانــد از جنبــه هاي روحــيفرهنگــي برنامــۀ درســي پنهــان بــه عنوان روش تـدريس در فراينـد تـدريس و يـادگيري بـراي تحريـک علاقـۀ دانـش آمـوزان در کلاس هـاي آموزش زبان انگليسـي بـه عنوان زبـان خـارجي اسـتفاده کنـد.
براســاس يافتــه هاي ايــن پــژوهش ، ازديــد مدرســان زبــان انگليســي يادگيريهــاي قصدنشــده در فراگيــران تــا حــد زيــادي تحــت تــأثير عوامــل جــو اجتمــاعي مؤسســات ، سـاختار سـازماني مؤسسـات آمـوزش زبـان انگليسـي و تعاملـات ميـان معلـم و زبـان آموزان در محــيط کلــاس اســت .