چکیده:
این پژوهش با هدف تحلیل محتوای کتابهای شیمی دوره دوم متوسّطه از نظر توجّه به مؤلّفههای آموزش زیست محیطی انجام شده است. پژوهش از نوع توصیفی و تحلیل محتوا بوده و سه کتاب شیمی پایههای دهم تا دوازدهم در قالب ابعاد متن، تصویر و تمرین با روش آنتروپی شانون مورد بررسی قرار گرفتهاست. نتایج نشان میدهند که در این کتابها توجّه یکسانی به مؤلّفههای آموزش زیست محیطی نشده است. از نظر درجه اهمّیّت هر مؤلّفه نیز، مؤلّفه شماره 4 (بهره وری و مصرف بهینه از مواد، منابع و انرژیهای موجود) با درجه اهمّیّت 168/0 مهمترین مؤلّفه و مؤلّفه شماره 6 (تأثیر آلایندهها بر زیست بومهای کره زمین) با درجه اهمّیّت 107/0، کم اهمّیّتترین مؤلّفهی آموزش زیست محیطی در کتابهای شیمی هر سه پایه بشمار میرود. همچنین مشخص شد که مؤلّفههای آموزش زیست محیطی در کتابهای شیمی هر سه پایهی دهم، یازدهم و دوازدهم بیشتر در قالب «متن» ارائه شدهاند. فراوانی مؤلّفههای آموزش زیست محیطی در بعد تصویر، بخصوص در کتاب شیمی پایهی یازدهم اندک بوده و یکی از نقاط ضعف این کتابها محسوب میشود. فراوانی مؤلّفههای آموزش زیست محیطی در بعد تمرین با توجّه به زمان آموزشی و حجم کل مطالب نسبتا" مناسب ارزیابی میشود.
The aim of this study is to analyze the content of high school chemistry textbooks regarding the components of environmental education and to improve their content in this field. The type of research is descriptive and the method is content analysis. The statistical population and the statistical sample of the research include three chemistry books of the tenth, eleventh and twelfth grades, which have been studied in the form of text, image and practice dimensions. Shannon's entropy method has been used to analyze the content of the books in question. The results show that component 4 (efficiency and optimal use of available materials, resources and energies) with a coefficient of significance of 0.168 is the most important component of environmental education in chemistry textbooks of senior high school and component 6 (the impact of pollutants on ecosystems) With a coefficient of significance of 0.107, the least important component of environmental education in chemistry textbooks is the second year of high school. Also, the lowest volume of components related to environmental education is in the form of images, and since the images provide students with objective and tangible information and lead to deep learning in them, this amount seems small.
خلاصه ماشینی:
با اين وجود، 1 Yumusak, Sargin, Baltaci & Kelani 2 Akman & Alagoz 3 UNICEF 4 Hollweg & Taylor 5 Hungerford, Peyton & Wilke تلفيق آموزش شيمي و محيط زيست دشواريهاي خاص خود را دارد.
با اين حال ، اهداف کلي آموزش محيط زيست را ميتوان به شرح زير توصيف کرد: 1 Peng & Jimenez 2 Simmons 3 Uyar & Ensar 4 Toomey, Knight & Barlow 5 Marques & Xavier ١- توسعه و تثبيت تئوري، اصول و کاربرد مباني محيط زيست به عنوان يک زمينه ي علمي و تجربي.
تراکانا و ادواردا٥ نيز در سال ٢٠٠٨ در کشور پرتغال با تحليل محتواي کتب علوم زيستي و جغرافياي دوازده پايه تحصيلي اين کشور به اين نتيجه دست يافته اند که کره ي زمين به جاي اين که منبعي مشترک براي همه ي 1 Fien 2 So & Chow 3 Alami, Batri, Zaki & Nafidi 4 Korfiatis, Anastasia & Stephanos 5 Tracana & Eduarda موجودات در نظر گرفته شود، يک منبع تأمين نياز براي انسان بيان شده است و به جاي تأکيد بر نقش افراد و جوامع در قبال مسأله ي آلودگي و توسعه ي پايدار بيشتر روي علم و تکنولوژي تأکيد شده است (تراکانا و ادواردا، ٢٠٠٨، ص .
بحث و نتيجه گيري هدف از پژوهش حاضر، تحليل محتواي کتاب هاي درسي شيمي دورة دوم متوسطه براساس توجه به مؤلفه هاي آموزش زيست محيطي است .
نتايج پژوهش حاضر، بيانگر اين است که مؤلفه هاي آموزش زيست محيطي در کتاب هاي شيمي هر سه پايه ي دهم ، يازدهم و دوازدهم بيشتر در قالب «متن » ارائه شده اند.