چکیده:
یکی از مهمترین فضاهایی که در مسکن گذشته وجود داشته وجود فضاهای باز و نیمه باز بوده است. اما در معماری معاصر این فضاها مبدل به فضاهای کوچکی شده است که در آنها نقش اجتماعی این فضاها کم رنگ شده است.کیفیت محیط کالبدی بر رفتار انسان ها موثر است، اجتماع های کوچک که انسان ها را در خود پرورش می-دهند نیازمند توجه و طراحی معمارانه ارزشمند هستند. محیط های اجتماعی اثر قابل ملاحظه ایی را در رفتارهای جمعی و تعاملات اجتماعی دارند. رسیدن به شاخص های اجتماعی در مسکن با رویکرد پایداری از جمله اهدافی است که امروزه مورد توجه قرار داده شده است. مهمترین چالش در عرصه پژوهش مورد نظر شناخت و بررسی ارزش فضاهای باز و نیمه باز در محیط های مسکونی برای رسیدن به زندگی اجتماعی است، که در آن انسان را رو به سوی اجتماعی بودن در فضاهای مسکونی عمومی می برد. پژوهش فوق با روش توصیفی – تحلیلی به ارزشمند نمودن فضاهای زندگی برای انسان خواهد پرداخت، تحلیل نمونه موردی شهرک اکباتان تهران و مجتمع زیتون در اصفهان می باشند که از جمله محیط های اجتماعی است که می توان در این راستا به آن پرداخت. نتیجه تحقیق نشان می دهد که تقویت عرصه های باز و نیمه باز مسکن در جهت ارزشمند نمودن هویت انسانی معماری معاصر را رو به ساختن محیط های اجتماعی برده و نیز ارایه الگویی برای مسکن های اجتماعی امروزی در راستای ایجاد فضاهای تعاملی خواهد داشت.
خلاصه ماشینی:
مسکن معاصر، حس تعلق ، فضاهاي باز و نيمه باز، طراحي معماري ١ ١-مقدمه از آنجا که تعاملات اجتماعي داراي مؤلفه هاي زماني- مکاني هستند لازم است عوامل محيطي مؤثر در شکل گيري آن ها مورد بررسي قرار گيرد و مؤلفه هاي عيني(کالبدي و طبيعي) و ذهني(خاطرات و روابط انساني) تأثير گذار در افزايش روابط جمعي مورد مطالعه قرار گيرد.
در زمينه انسان و روابط اجتماعي و فضا ميتوان به نظريات و کتب يان گل مانند شهرهاي انساني و زندگي در فضاي ميان ساختمان ها اشاره نمود و نيز نظريه هاي راپاپورت در کتاب انسان شناسي مسکن ، البته در اين کتب همگي با توجه به انسان و محيط کالبدي تعاريف و نقاط قوت و فرصتي را براي تعاملات در فضاهاي باز مطرح نموده اند، که ميتوان به عنوان نمود ارائه المان هاي تعريفي و طراحي به آنها پرداخت .
جدول (١)- فاکتورهاي موثر بر تعاملات در محيط مسکوني معيارهاي سنجش تعاملات اجتماعي در محيط مسکوني (رجوع شود به تصویر صفحه) (منبع : نگارندگان ) ٤-٣-٢-فضاهاي باز فضاي باز در مسکن معاصر فقط به لحاظ بودن مطرح است و کميت را در خود جاي داده است اما چه بسا که کيفيت هر يک از عناصري که در اين فضاها به کار رفته ، با توجه به نيازهاي انساني و روابط اجتماعي برنامه ريزي و طراحي شده باشند مي تواند يک کالبد باز موفق را در ارتقاء تعاملات اجتماعي ارائه دهد.