چکیده:
نظام های طراحی فضاهای شهری و روستایی، فضاهای معماری را به شکل حایلی بین فعالیت های عمومی و خصوصی انسان ها در آورده و به وسیله ی حصارهایی که دور آن ها کشیده شده است از میزان دعوت کنندگی و یکپارچگی محیط می کاهند. مدرسه جایی است که اولین تجارب واقعی از بودن در محیط جمعی توسط انسان تجربه می گردد. حس تعلق به محیط مدرسه حتی در مواردی که خاطرات آن فراموش شده باشد، در درون انسان پایدار است. چنین ارتباطی، فضای مدرسه را فراتر از یک فضای آموزشی صرف تعریف می کند که مسلما هم به بهبود تجربه ی اجتماعی کمک می کند و هم نگرشی متفاوت به طراحی فضا را می طلبد تا بتوان زندگی اجتماعی را آنگونه که مطلوب است، بازآفرینی نمود. مطالعات نشان می دهد که سناریوهایی برای طراحی مدارس آتی جهت افزایش پاسخ دهی زندگی جمعی و افزایش کارایی مدارس در دنیا در حال تدوین است. این پژوهش، از طریق مطالعات کتابخانه ای و تحلیل آن ها، ابتدا به روش های ساماندهی محلات سنتی در ایران پرداخته و جایگاه مدارس در آن بررسی می گردد. سپس سناریوهای مختلف رابطه مدرسه و محله مورد بررسی و قیاس قرار گرفته و تعریف مشخصی از مدارس اجتماعی تبیین خواهد شد. این پژوهش به دنبال یافتن الگویی برای برقراری ارتباط کالبدی بین فضای آموزشی و بستر محله است. وجه اشتراک نظریات و سناریوهای مختلف مطرح شده، مدارس اجتماعی را فضاهایی چندمنظوره و در ارتباطی دوسویه با محله معرفی نموده به گونه ای که با کمرنگ تر شدن مرز این مدارس با محیط اطراف، قابلیت گسترش در محله را خواهند یافت و منجر به افزایش مشارکت مردمی، همسان سازی بهره مندی از امکانات، افزایش تعاملات اجتماعی و تغییر الگوی آموزش خواهند شد.
خلاصه ماشینی:
٢-روش تحقيق يافته هاي پايه اي اين پژوهش بر اساس مطالعات کتابخانه اي از کتب و مقالات و پايان نامه ها مي باشد که به شيوه تحليلي-توصيفي به بيان ويژگيهاي محله و فضاهاي شهري منجر به بروز تعاملات اجتماعي پرداخته سپس با بررسي نظريات و الگوهاي مدارس نوين دنيا به جمع بندي داده هاي موجود پرداخته شده و الگوي مورد نظر براي طراحي مدارس اجتماعي در بستر محله تبيين خواهد شد.
در هر کدام از اين سناريوها منابع ، زيرساخت ها و نوع آموزش ، متفاوت است که در جدول زير خلاصه ميشود؛ جدول ١: سناريوهاي پيشنهادي براي رابطه مدرسه و محله (رجوع شود به تصویر صفحه) ١Royal Institute of British Architects ٢the Commission for Architecture and the Built Environment ٣ (رجوع شود به تصویر صفحه) ماخذ: ٢٠٠٤ ,St Century Schools٢١ ٤-٦-ويژگيهاي مدارس اجتماعي در خدمت محله مدارس در خدمت محله را با عناويني چون مدرسه محله و مدرسه اجتماعي نيز ميخوانند.
مدرسه محـله ، بر اساس ميزان ارتباطي که با محله برقرار کند، به شکل يکي از سه حالت ارائـه شده در زير در خواهد آمد؛ (رجوع شود به تصویر صفحه) ماخذ: ٢٠١١,Reid ٤ ٥-نتيجه گيري يافته هاي اين پژوهش حاکي از آن است که فضاهاي آموزشي به منظور يافتن جايگاه اجتماعي در محله ، بايد به سمت چندمنظوره بودن تغيير نموده و رابطه اي دوطرفه با محيط اطراف داشته باشند.
لذا از ميان سناريوهاي مطرح شده در اين مورد، "مدارس گسترش يافته در بستر محله " به عنوان يک الگوي کارآمد، تعريف جديدي از مدارس اجتماعي را ارائه نموده که منجر به تقويت استخوان بندي محله هدف نيز مي گردد.