چکیده:
فیض مقدس (عالم عین) که در دو قوس نزولی و صعودی گسترده است، از عقل آغاز میشود و در نقطه عطف دو قوس، به هیولا میرسد. آنگاه قوس صعودی آغاز، و به عاقل منتهی میشود. انسان، محور این گستره است. او در آغاز، عقل، اما در پایان عاقل است و عقل و عاقل از جهتی عین هم و از جهتی دیگر غیر هماند. به این معنا که عقل فقط مرتبهای از انسان کامل است، اما عاقل همان انسان کامل و مظهر اسم جامع الله است که بر دو قوس نزولی و صعودی احاطه وجودی دارد. صدرالدین شیرازی چگونگی بسط فیض را تبیین کرده است. در مقاله حاضر میکوشیم دقایق سخنان صدرا در این زمینه را بررسی کنیم.
Sacred Grace which is expanded in the curves of ascent and descent starts from intellect and, in the turning point of the curves, arrives at the Hyles. Then the curve of ascent starts and arrives at intellectual. Human is the axis of this expansion. Man is primarily intellect and ultimately intellectual and intellect and intellectual are identical in one aspect and different from the other. This means that intellect is only one level of perfect human but intellectual is the perfect human itself and the manifestation of Allah which existentially surrounds the curves of ascent and descent. Mulla Sadra has explained the quality of grace expansion. The current research is an attempt to delve into the details of Mulla Sadra’s position on this issue.
خلاصه ماشینی:
درباره اين سخن صدرا، که ناظر به دو قوس نزول و صعود است ، اين پرسش پيش مي آيد: نزول و صعود با لحاظ احاطه وجودي انسان کامل بر کل عالم امکان ، که به تعبيري واسطه در خلقت است و آفرينش از طريق او بسط مي يابد، و به تعبيري ديگر، تحت عنوان «عاقل » فرجام نزول و صعود است و به تعبير سوم ، جامع همه مراتب و حضرات است ، چگونه تبيين پذير است ؟ به ديگر سخن ، چگونه انسان کامل هم آغاز و هم فرجام و هم جامع آغاز، انجام و وسط است ؟ قوس نزول و قوس صعود به باور ملاصدرا، هستي مانند دايره اي است که دو قوس دارد: قوس نزول و قوس صعود؛ زيرا خدا، همچنان که فاعل اشيا است ، علت غايي آنها نيز هست (همو، ١٣٥٤: ٢٠٥-٢٠٦).
تحولات وجودي نفس به سوي مراتب برتر نشان ميدهد که جهش و حرکت دائم به سوي تجرد بيشتر در جريان است و در نهايت به جايي ميرسد که کمترين حضور هيولايي و بيشترين حدود نورانيت را دارد و خواه ناخواه ، درجه کامل تر و قويتري از وجود را دارا است ؛ تجريدي که در نفس حاصل ميشود سلسله اي از تغييرات و تحولات وجودي از مرحله صور حسي و خيالي تا عقلي است .