چکیده:
ترجمهء«کاد»که ساختهای گوناگون آن به صورت مثبت و منفی در قرآن به کار رفته است دقت بسیار میطلبد.مفسران و دستورنویسان درخصوص این فعل،هنگامی که مثبت یا منفی است؛دیدگاههای متفاوتی ابراز داشتهاند.در این مقاله کوشیدهایم با بررسی دیدگاههای ارائهشده و نیز ارائه نمونههای قرآنی و رجوع به تفاسیر مختلف،به معانی دقیقتری از این فعل دست یابیم.
خلاصه ماشینی:
"ترجمهء«کاد»که ساختهای گوناگون آن به صورت مثبت و منفی در قرآن به کار رفته است دقت بسیار
com فعل"کاد"(و مضارع آن یکاد)که در دستور زبان عربی از افعال مقاربه بهشمار است به دو صورت مثبت
شریفه:یکاد زیتها یضیء و لو لم تمسه نار(النور،35)"نزدیک است که روغنش-هرچند بدان آتشی
اگر کسی بگوید:"کاد سعید یکی"،بدین معنا است که سعید نزدیک بود گریه کند اما نکرد.
در این خصوص فراء و ازهری میگویند:کاد مثبت بهمعنای نفی وقوع خبر
شناسان نفی مطلق خبر است(ر ک:ابن هشام،1/869؛ابن فارس،160)بهعنوان نمونه در عبارت:"لم یکد
بنابراین در آیه یادشده کاد معنی منفی به فعل پس از خود بخشیده است.
در همه نمونههای یادشده شکل مثبت کاد به فعل اصلی جمله معنی منفی بخشیده است.
برخی گویند:یعنی وعده خدا را فراموش کرده بود اگر ما دل مادر موسی(ع)را به صبر و یقین تقویت
یعنی مادر موسی(ع)نزدیک بود از فرط اضطراب داستان موسی(ع)و راز درون خود را آشکار
بنابراین کاد مثبت در این آیه معنای منفی دارد(ر ک:لاهیجی،3/457).
به عبارت دیگر آنان این کار را انجام ندادند(ما کادوا یفعلون)تا اینکه پرسش
گفتنی است برخی کاد منفی را در اینجا به همان معنی کندی
و درنگ دانستهاند و برخی نیز گفتهاند به معنی لم یرد(نخواست)است که در این صورت معنی آیه چنین
است:آنگاه که دست خود را خارج کرد نخواست که(آن را)ببیند.
در تفسیر تبیان آمده حدیث در این آیه شریفه به معنی قرآن و(لا یکادون)به معنی لا یقاربون است(ص
این امر مغایر است با آنچه فراء و ازهری گفتهاند مبنی بر اینکه ما کدت ابلغ الیک بهمعنای قد ابلغ"