چکیده:
انسانها همگی بر فطرت توحید زاده میشوند و با توجه به قدرت انتخابی که ذات مقدس الهی از روی حکمت به آنان داده است، با دو راه مواجه میشوند: إِمَّا شَاکِرًا وَإِمَّا کَفُورًا ؛ یا با انتخاب خردمندانه خویش، در راه ترسیمشده از جانب خداوند متعال که مایه سعادت است، قرار میگیرند و یا با انتخاب نسنجیده خویش، گمراهی را برمیگزینند. پژوهش پیش روی با بهرهگیری از قرآن کریم، دیدگاه مفسران و اندیشمندان و با تأکید بر دیدگاههای تفسیری علامه محمدجواد مغنیه در الکاشف، به دنبال تبیین عوامل اثرگذار در روحیه استکباری و استبدادیِ فرعون است. این عوامل در حوزه درونی مانند تبعیت از هوای نفس، احساس بینیازی، کبر، برتریجویی و...، و حوزه برونی مانند نقش اشراف، سران و خواص جامعه و... مورد بررسی قرار گرفته است. انگیزه تأکید بر دیدگاههای علامه مغنیه، نگاه عصری ایشان در الکاشف به استکبار و صهیونیزم جهانی به عنوان فرعونهای زمانه میباشد که در چهره آمریکا و رژیم صهیونیستی تبلور یافته است.
در این جستار بر آنیم که بدانیم چه عواملی باعث طغیان فرعون گردیدهاند تا جایی که ادعای الوهیت نموده و ظلم و ستم و پایمال نمودن حقوق مردم را شیوه خویش قرار داده است.
نتیجه این پژوهش، به دست آوردن قاعده کلی و عوامل زمینهساز در شکلگیری روحیه و رفتار مستکبران و جنایتکاران تاریخ خواهد بود.
Humans are all born of the nature of monotheism, and according to the power of choice given to them by the sacred essence of God based on the wisdom, they are faced with two ways, “whether he be grateful or ungrateful” or by their wise choice, they take the side of God Almighty in the way drawn from, which is the source of happiness, or they choose misguidance by their ill-considered choice. The present study seeks to explain the influential factors in the spiritual arrogance and dictatorship of Pharaoh by using the Holy Quran, the views of commentators and thinkers and emphasizing the interpretive views of Allama Muhammad Javad Mughniyeh in Al-Kaašīf. These factors in the internal field such as: adherence to the inclination of the soul, feeling of needless, hegemony and arrogance and in the external field such as: the role of gentries, heads (leaders) and the noble classes of society has been studied. The motive for emphasizing Allameh Mughniyeh’s views is his contemporary view in Al-Kaašīf to global arrogance and Zionism as the pharaohs of the time, which is formed in the face of the United States and the Zionist regime. In this article, we want to know what factors caused the revolt of Pharaoh to the extent that he claimed divinity! Oppression and violation on the rights of the people was his way. The result of this research will be obtaining the general rule and the underlying factors in the formation of the spirit and behavior of the arrogants and criminals of history.
خلاصه ماشینی:
پژوهش پیش روی با بهرهگیری از قرآن کریم، دیدگاه مفسران و اندیشمندان و با تأکید بر دیدگاههای تفسیری علامه محمدجواد مغنیه در الکاشف، به دنبال تبیین عوامل اثرگذار در روحیه استکباری و استبدادیِ فرعون است.
این تفسیر را افزون بر ظاهر سیاق، واقعیتی که هماکنون انسانیت در آن زیست میکند نیز تأیید میکند؛ زیرا کسانی که دانش را در اختیار دارند، تلاش دارند که تمام جهان را زیر سلطه و استثمار خود درآورند، پس از آنکه از راه دانش به تولیدات ابزار جنگی و صنعت نظامی روی آوردند و به سلاحهایی دست یافتند که در چند ساعت میتوانند کره زمین را ویران کنند» (مغنیه، 1426: 7/588).
شیخ طوسی در این باره گوید: «معنای آیه آن است که فرعونیان آیات روشن الهی را با قلب خویش شناخته و به آنها آگاهی داشتند، ولی به خاطر روحیه برتریطلبی و تکبر انکار نمودند» (بیتا: 8/81).
خداوند سبحان موسی( را برای تمام مردم زمانش به پیامبری فرستاد، اما تنها از این سه تن [فرعون، هامان، قارون] در آیه نام برده است؛ زیرا آنان ریشه فساد و منبع گمراهی بودند و اگر اینان ایمان میآوردند، تمامی مردم ایمان میآوردند» (همان: 6/447ـ 448).
به نظر میرسد نویسنده الکاشف از رفتار ناخوشایند بنیاسرائیل با پیامبران الهی( به ویژه با حضرت موسی( و بهانهجوییهای فراوان آنان که در آیات قرآن مشهود است، به چنین نتیجهای میرسد که بسیاری از آنان در عصر فرعون، شرارتهایی داشتهاند و حکومت از سلطه آنان در هراس بوده است.