چکیده:
ویژگی هایی مانند موقعیت خاص جغرافیایی و قرارگیری در مسیرهای مهم تجاری، بهره مندی از خاک حاصلخیز بین النهرین و نیز چاه های نفت فراوان بر اهمیت شهر موصل افزوده است. این شهر مرکز استان نینواست که در وجه نامگذاری آن دیدگاه های فراوانی مطرح است و تا پیش از پروژه سنی سازی صدام، بیشتر ساکنان آن شیعیان بودند.
بنای موصل، سومین شهر بزرگ عراق و مرکز نفتی این کشور به دوران پیشدادیان باز می گردد که روزگاری مرکز حکومت آشور بوده است. تاریخ نگاران، جهانگردان و جغرافی دانان بسیاری، شرح مشاهدات خود از این شهر را در نوشته های خود به رشته تحریر درآورده اند.
موصل تنها راه نفوذ سپاهیان روم به عراق و شام بود؛ ازاین رو مسلمانان به فتح این شهر روی آوردند و امیر مومنان(ع) در زمان خلافت خود، حاکمان کاردان و قدرتمندی بر این شهر گماشتند. این شهر به سبب موقعیت راهبردی خود در طول تاریخ، محل نزاع حکومت های گوناگون بوده و فراز و نشیب های فراوانی را پشت سر نهاده است.
این نوشتار آگاهی های خوبی درباره ویژگی های مذهبی، راهبردی، جغرافیایی، تاریخی، اجتماعی ، اقتصادی و فرهنگی موصل در اختیار خواننده قرار می دهد و شرح مشاهدات برخی تاریخ نگاران، جهانگردان و جغرافی دانان از این شهر را بازگو می کند.
خصائص هذه المدینة الجغرافیة و موقعیتها فی الطرق الاستراتیجیة و التجاریة وخصوبة الارض الحاصلة للزراعة بین النهرین و وجود عیون النفط الکثیرة زادت من اهمیة مدینة الموصل. هذه المدینة هی مرکز محافظة نینوی. وتوجد آراء مختلفة حول وجه تسمیتها وقد حاول صدام من خلال مشروعه ان یجعل اغلبیة سکان الموصل من السنة. وقد کانت الاکثریة قبل ذلک من الشیعة. یعود بناء الموصل، ثالث اکبر مدن العراق و مرکز بترولها، الی حقبات زمن (البیش دادیین) حیث کانت مرکزا لحکومة آشور. وقد قام المؤرخون و السیاح و علماء الجغرافیا بکتابة مشاهداتهم لهذه المدینة. کانت الموصل الطریق الوحید لنفوذ الجیوش الرومیة الی العراق و الشام، و لهذا اقبل المسلمون علی فتح هذه المدینة و کان امیر المؤمنین فی زمن خلافته قد اختار والیا حکیما و مقتدرا لیحکم مدینة الموصل. و کانت هذه المدینة وبسبب مکانتها الاستراتیجیه قد شهدت نزاعات کثیرة.
هذه المقالة تعطی القارئ معلومات جیدة حول الخصائص الدینیة و القیادیة والجغرافیة و التاریخیة و الاجتماعیة والاقتصادیة و الثقافیة حول الموصل کما انها تشرح مشاهدات بعض المؤرخین و السیاح وعلماء الجغرافیا لهذه المدینة.
Mosuls special geographic position, being on the path of important trade routes, the arable soil of Mesopotamia, and the abundance of oil wells have added to the importance of this city. Mosul is also the capital of Nineveh province in Iraq and the history of its name is debated, however the city was mostly inhabited by Shias before Saddams project to make it a Sunni city.
The founding of Mosul, Iraqs third biggest metropolis and the capital of the Iraqi oil wells goes back to the Pishdadian Era, where it was the capital of the Ashur government. Many historians, geographers, and explorers have written their experience of visiting this city.
Mosul was the Romans only way to infiltrate Iraq and Levant, hence Muslims focused on liberating this city and Amir al-Muminin (a) installed experienced and powerful governors in this city during his caliphate. Because of its strategic position, Mosul has seen many conflicts between various powers, and has thus experienced many ups and downs throughout its history.
This article provides valuable information on the religious, strategic, geographical, historical, social, economic, and culture of Mosul to its reader and also brings the itineraries of historians, explorers, and geographers of this city.