چکیده:
عصر سامانیان از جهت تحولات مهم علمی و فرهنگی در تاریخ ایران جایگاه ویژهای دارد و به عصر شکوفایی خراسان بزرگ شهرت یافته است. شماری از بزرگترین چهرههای علمی و فرهنگی ایران و اسلام همچون ابن سینا، بیرونی، محمد بن زکریای رازی در دامان این خاندان و یا بعدها در کانونهای متأثر از آنها ظاهر شدند. با حمایت امیران و وزیران سامانی، در شهرهای بزرگ خراسان مانند بخارا و نیشابور برای نخستین بار نهادهای آموزشی مستقلی به نام مدرسه به وجود آمد. یکی از این مدارس نخستین، مدرسه بیهقیه در نیشابور است. ابوالحسن محمد بن شعیب بن ابراهیم بیهقی نیشابوری (متوفای 324) بنیانگذار مدرسه از پیشوایان مذهب شافعی بود که مدرسه خود را برای تعلیم و تربیت فقیهان شافعی تأسیس کرد. این مدرسه مهم قرون چهارم و پنجم هجری که پیش از نظامیه تأسیس شد، محل تدریس و تحصیل و وعظ و سکونت استادان، دانشجویان و طالبان علم پرشمار و نیز محل آمد و شد صوفیان بود. این پژوهش تلاش دارد روند فعالیت مدرسه بیهقیه، نقش و تاثیرگذاری آن در پیشبرد اهداف تعلیم و تربیت را مورد دقت نظر قرار دهد.
The Samanids era has a special place in the history of Iran due to important scientific and cultural developments and is famous to the great flourishing of Khorasan.The greatest scientific and cultural figures of Iran and Islam, such as Avicenna,Birouni,Zakaria, Razi appeared in this family or affected by them later. With the support of the Amirs and the Samanid ministers, for the first time, independent educational institutions, called schools, were created in major Samanid cities such as Bukhara and Neyshabur.One of these schools was the Beyhaqi School in Neyshabur. Abolhassan Mohammad ibn Sha'yb ibn Ibrahim Beyahi Neyshaburi Shafei(MA 324 AD)was one of the leaders of the Shafiqi religion who founded this school to nurture Shafi'i jurisprudents. The 4th and 5th centuries’ prehistoric school of Neyshabur, which was founded before the establishment of the Military, was the place of teaching, education, proclamation, and the resettlement of the students and Sufis.This research attempts to carefully consider the activities of the Beyhaghiey School.The research method is descriptive-analytic and gathering method is library information.
خلاصه ماشینی:
653926 1 جایگاه و کارکرد مدرسه بیهقیه در نظام آموزشی دوران اسلامی 3 2 الهام فلاح پور ، محمد سپهری (دریافت مقاله : ٩٧/٠٦/٠١، پذیرش نهایی: ٩٧/١٢/٠٤) چکیده عصر سامانیان از جهت تحولات مهم علمی و فرهنگی در تاریخ ایران جایگاه ویژه ای دارد و به عصر شکوفایی خراسان بزرگ شهرت یافته است .
این مدرسه مهم قرون چهارم و پنجم هجری که پیش از نظامیه تأسیس شد، محل تدریس و تحصیل و وعظ و سکونت استادان ، دانشجویان و طالبان علم پرشمار و نیز محل آمد و شد صوفیان بود.
این مدرسه از نخستین نهادهای آموزشی پیش از مدارس نظامیه و قبل از ولادت خواجه نظام الملک طوسی (٤٠٨-٤٨٥) است که به دست ابوالحسن محمد بن شعیب بن ابراهیم بیهقی نیشابوری (متوفای ٣٢٤) فقیه ، مفتی ، مناظر و مدرس شافعی در کوی سیار نیشابور پایه گذاری شد.
بنیانگذاری مدرسه بیهقیه مهم ترین شهری که در قرن چهارم مرکز بزرگ علمی ایران و دارای مدارسی بود، شهر نیشابور است (ابن فندق ، ١٥٨).
بررسی ها نشان میدهد مدرسه بیهقیه به احتمال زیاد پیش از سال ٣٢٠ هجری تأسیس شده و به دلایل نامعلومی در عصر محمود غزنوی (٣٨٧-٤٢١) از فعالیت بازمانده تا این که بیهقی دیگری به نام ابوالحسن علی بن حسین (متوفای ٤١٤) آن را نوسازی کرد و از دارایی شخصی مسکن و هزینه زندگی و ابزار رایگان تحصیل در اختیار استادان و دانشجویان این مدرسه قرار داد.
نظام اداری و ساختار آموزشی مدرسه بیهقیه کار آموزش علوم اسلامی در دوره سامانیان حداقل در محیط های بسته مانند مدارس طبق مقررات خاص بوده است .