چکیده:
سبک زندگی امام رضا(علیه السلام)که از موضوعات پربسامد پژوهشهای کنونی است، بیشتر با جنبههای خانوادگی، اجتماعی، کلامی و تربیت دینی عجین بوده و از رویکردهای روانشناختی و روشهای متناسب آن بهرهای نداشته است تا بتواند تندیس جامعتری از شخصیت متعالی ایشان ترسیم کند؛ آنها با انگیزههای فرزانگی، جایگاه عاطفی ـ معنوی و امتیازهای ایشان در میان ائمه(علیهم السلام)، احیاء و تبیین فرهنگ رضوی و رأفت حسی نشر یافتهاند. پژوهش حاضر میکوشد تا از پژوهشهای سبک زندگی رضوی تحلیلی روانشناختی بر اساس دیدگاه «گستره عمر» اریکسون ارائه دهد. نخستین هدف نگارش نهادینهکردن جوهرۀ سبک زندگی رضوی در ظهورات فردی و اجتماعی، دوم؛ نمایش، طبقهبندی و ارتقای دینی عمومی در سطوح فرهنگ عملی و نظری و سوم، تحلیل روانشناختی نتایج پژوهش است. روش گردآوری اطلاعات، کتابخانهای ـ اسنادی و با رویکرد کیفی و روش تحلیل روانی ـ تاریخی اریکسون پژوهش صورت گرفته، بعد از استخراج مؤلفههای اجتماعی ـ فرهنگی و فردی تحلیل شخصیت اریکسون، ویژگیهای سبک زندگی امام رضا(علیه السلام) از اسناد برساخته و مطابق مؤلفههای یادشده دستهبندی شدند. حاصل پژوهش این است که مصادیق هویت ایشان بازتاب باورها، ارزشها و دانشهای کاربردی و نمادهای رفتار عملی بوده و اساس هویتهای دینی، معنوی، اخلاقی ـ اجتماعی و ذهنی است و قابلیت الگوپذیری همگانی دارد.
The lifestyle of Imam Rida (as), which is one of the most popular topics in contemporary research, is more intertwined with family, social, theological, and religious studies, and has not benefited from psychological approaches and appropriate methods in order to depict a more comprehensive statue of his transcendent personality. They have been published with the motives of wisdom, emotional-spiritual status and their privileges among the Imams (as), revival and explanation of Radavi culture and sensory compassion. The present study seeks to provide a psychological analysis of Razavi's lifestyle based on Erickson's "life span" perspective. The first purpose of the author is to institutionalize the essence of Radavi lifestyle in individual and social emergencies, second, the display, classification, and promotion of public religion at the levels of practical and theoretical culture, and third, the psychological analysis of the research results. The data collection method is based on library-documentary and has been done with qualitative approach and Ericsson's research method of psychological-historical analysis. After extracting the socio-cultural and individual components of Erickson's personality analysis, the characteristics of Imam Rida's (as) lifestyle were constructed from the authentic documents and classified according to the mentioned components. The result of the research is that the examples of his identity reflect the beliefs, values and applied sciences and symbols of practical behavior and are the basis of religious, spiritual, moral-social and mental identities and have the ability to be modeled on the public.
خلاصه ماشینی:
مقاله پژوهشي بازخواني سبک زندگي امام رضا با رويکرد روان شناختي اريکسون دريافت : ۱۳۹۷/۱۰/٥ پذيرش : ۱۳۹۷/۱۲/۹ مسعودآذربايجاني ۱،سيدمحمدرضالواساني ۲ چکيده ســبک زندگــي امــام رضا کــه از موضوعــات پربســامد پژوهش هــاي کنونــي اســت ، بيشــتر بــا جنبه هـاي خانوادگـي ، اجتماعـي ، کلامـي و تربيـت دينـي عجيـن بـوده و از رويکردهـاي روان شـناختي و روش هـاي متناسـب آن بهـره اي نداشـته اسـت تـا بتوانـد تنديـس جامع تري از شـخصيت متعالي ايشـان ترســيم کنــد؛ آنهــا بــا انگيزه هــاي فرزانگــي ، جايــگاه عاطفــي ـ معنــوي و امتيازهــاي ايشــان در ميــان ائمـه ، احيـاء و تبييـن فرهنـگ رضـوي و رأفـت حسـي نشـر يافته انـد.
مســئله مشــترک در ايــن پژوهش هــا، بيــان ســبک زندگــي امــام رضــا اســت بــا ايــن تفــاوت کــه تمرکــز ايــن پژوهش هــا بــر مــوارد گفته شــده اســت و ً طبيعتـا دانـش کافـي را در مسـائل مختلـف سـبک زندگـي پوشـش نداده انـد و از سـبک زندگـي امـام رضـا نيـز تحليـل روان شـناختي ارائـه نکرده انـد، به ويـژه در هيچ يـک از مطالعـات يـاد شـده از نظريـه اريکسـون بـراي انجـام ايـن تحليل هـا اسـتفاده نشـده اسـت .
نـوآوري پيـش رو بـا بهره گيـري از نظريـۀ گسـتره عمـر اريکسـون ، بينش عميقـي در زمينه رشـد معنـوي و دينـي و ابعـاد هويتـي ايجـاد کـرده ، سـبک زندگـي امـام رضـا را بـه روش تحليـل روانـي ـ تاريخـي بازخوانـي ميکنـد کـه در طـي آن ، شـخصيت مطلـوب و منحصربه فـرد و وقايـع مهــم زندگــي فــرد بــا ارزيابــي متعادلانــه و متناســب واکاوي شــده ، رويدادهــاي آن زندگــي را از روزنــۀ ديــد خــود او مي نگــرد.