چکیده:
یکی از مباحث مهم نظامهای حقوقی و فلسفی در جهانبینی اسلام و غرب» نحوه بهرهمندی
انسانها از حقوق شهروندی خویش است که تفاوتهای بنیادینی میان آموزههای این دو گفتمان وجود
دارد. این تفاوت به دیدگاه و اصول هر مکتب و تعریف آن از موضوع حقوق شهروندی باز میگردد
که بر طبق آن» قوانین و مقررات موضوعه نیز به تبع تعریف و منشاء حقوق افراد» متفاوت میشود.
احترام به حقوق شهروندی در وضعیت بحران» از مهمترین وظایف هر حاکمیتی تلقی میشود که در
شاخصهایی نظیر مسئولیتپذیری و پاسخگویی مسئولان» ارائه خدمات عادلانه به تمامی شهروندان و
ایجاد بستر مشارکت آگاهانه مردمی» تبلور مییاید.
بروز و شیوع ویروس کروناء از جمله بحرانهایی است که از نظر گستردگی و دامنه تاثیرات» در
نوع خود بیمانند بوده و در حال حاضر تمام کشورهای جهان را درگیر کرده است» اما نحوه مقابله هر
حکومتی با این ویروس» بر اساس نوع جهانبینی و مبانی فکری مشخص آن نظام سیاسی بوده که به
اقتضای خصوصیات جامعه خودء پاسخ متفاوتی به این بحران دادهاند. بحران کرونا معیار و محک
خوبی بود تا تفاوت میان نوع نگاه به انسانها و حقوق شهروندی در گفتمان اسلامی و گفتمان لیبرال
غربی آشکار شود؛ لذا این نوشتار سعی دارد نحوه مواجهه با کرونا را در تمدن غرب به محوریت آمریکا
و تمدن اسلامی به محوریت ایران» مورد ارزیابی قرار دهد.
The enjoyment of civil rights by human beings is one of the important
issues of legal and philosophical systems in the worldview of Islam and
the West, and there is a fundamental difference between the teachings of
these two discourses. Therefore, in every school and every point of view on
the subject of citizenship rights, a separate definition is proposed and its
laws and regulations differ according to the definition and origin of rights.
Respect for civil rights in a crisis situation is considered as one of the most
important duties of the rulers, which is interpreted in indicators such as
accountability and responsiveness of officials, fair services to all citizens,
creating a platform for conscious public participation. These days, it covers
all countries of the world, and in each government, based on the worldview
and specific intellectual foundations of that political system, and according
to the characteristics of that society, it responds differently to this crisis.
The Corona crisis is a good criterion for revealing the difference between
view of the human and civil rights in Islamic and Western liberal discourse.
This article tries to evaluate dealing with Corona in Western civilization (the
United States) and Islam civilization Islamic civilization (Islamic Republic of
Iran).
خلاصه ماشینی:
حقوق شهروندی و تقابل دو محور گفتمانی اسلام و غرب در بحران کرونا بهار اخوان حمیدرضا نعمتی چکیده یکی از مباحث مهم نظامهای حقوقی و فلسفی در جهانبینی اسلام و غرب، نحوه بهرهمندی انسانها از حقوق شهروندی خویش است که تفاوتهای بنیادینی میان آموزههای این دو گفتمان وجود دارد.
بروز و شیوع ویروس کرونا، از جمله بحرانهایی است که از نظر گستردگی و دامنه تأثیرات، در نوع خود بیمانند بوده و در حال حاضر تمام کشورهای جهان را درگیر کرده است، اما نحوه مقابله هر حکومتی با این ویروس، بر اساس نوع جهانبینی و مباني فکری مشخص آن نظام سیاسی بوده که به اقتضای خصوصیات جامعه خود، پاسخ متفاوتی به این بحران دادهاند.
بحران کرونا معیار و محک خوبی بود تا تفاوت میان نوع نگاه به انسانها و حقوق شهروندی در گفتمان اسلامی و گفتمان لیبرال غربی آشکار شود؛ لذا این نوشتار سعی دارد نحوه مواجهه با کرونا را در تمدن غرب به محوریت آمریکا و تمدن اسلامی به محوریت ایران، مورد ارزیابی قرار دهد.
نوشتار پیشرو، ضمن واکاوی زوایای گوناگون این مهم، بر آن است تا به این سؤال پاسخ دهد که رویکرد دو گفتمان اسلام و لیبرالیسم غربی در رعایت حقوق شهروندی در بحران کرونا چگونه بوده است؟ در ابتدای مقاله، مفهوم کوتاهی از حقوق شهروندی، شهروند و حكمراني خوب ارائه و ریشههای مختلف این دو حقوق بیان میشود و در ادامه، نگاه اسلام به حقوق شهروندی و حقوق شهروندی در قانون اساسی و دستهبندی آن، تبیین خواهد شد.