چکیده:
یکی از موضوعات مهم و بحث برانگیز در عرصههای سیاسی و اجتماعی کنونی و در عصر جهانی
شدن» مقوله حقوق شهروندی و نحوه برخورد دولتها و نظامهای سیاسی با شهروندان است. در این
میان» عناصر دولت از جمله پلیس که در ایجاد نظم و امنیت و همچنین ایجاد سازوکاری برای تحقق
حقوق شهروندی» نقش مهمی برعهده دارند» بسیار مورد توجه هستند» اما از سویی» پلیس به عنوان
ضابط عام داداگستری» بهمنظور برقراری امنیت و برخورد با اخلالگران نظم وامنیت در جامعه» نیازمند
اختیارات خاصی از جمله انجام تحقیقات مقدماتی است که گاهی همین اختیارات» به نقض حقوق
شهروندی و تقابل با آن منجر میشود.
این حوزههای تقابل» میتواند ذیل چند عنوان بررسی شده و اختیارات پلیس در جلوگیری از فرار یا مخفی شدن متهم بازجویی، تفتیش و بازرسی اماکن، اشیا و اشخاص و امثال آن به بحث گذاشته شود.
نوشتار حاضر به بررسی نقاط تلاقی اختیارات پلیس و حقوق شهروندی متهم میپردازد و در هر حوزه»
من تبیین جداگانه این موارد» کیفیت تعدیل و تحدید اختیارات پلیس بهوسیله حقوق شهروندی را به
نمایش میگذارد.
One of the most important and controversial issues in the political and
social arenas in the age of globalization is citizenship rights and how
governments and political systems deal with citizens. The government
agencies, including the police, play an important role in establishing order
and security, as well as in establishing a mechanism for the realization
of civil rights. On the other hand, the police, as the general officer of the
judiciary, in order to establish security and deal with disturbers of order and
security in society; The police need special powers, including preliminary
investigations that sometimes these powers lead to the violation of
citizenship rights and confrontation with it. These areas of confrontation
include the authority of the police to prevent the accused from escaping
or hiding, interrogation, search and inspection of places, objects and
persons, and the like.
The present article examines the intersections of the powers of the police
and the civil rights of the accused; while explaining these cases separately,
and show the quality of adjustment and limitation of police powers by civil
rights.
خلاصه ماشینی:
(بیرانوند، 1389: 210) برخی معتقدند مقوله رعایت حقوق شهروندان از سوی پلیس، در خصوص ممنوعیت دستگیری افراد بدون مـجوز قـانونی، تا آنجا اهمیت دارد که بند یکم ماده واحده قانون احترام به آزادیهای مشروع و حفظ حـقوق شـهروندی (مصوب 1383)، ایـن موضوع را مورد تأکید قرار داده است، (همان: 48) لیکن باید دانست که مطابق این بند که مقرر میدارد: «کشف و تعقیب جرایم و اجرای تحقیقات و صدور قرارهای تأمین و بازداشت مـوقت مـیبایست مبتنیبر رعایت قوانین و...
» همچنین قانون احترام به آزادیهای مشروع و حفظ حقوق شهروندی نیز به موضوع شکنجه توجه داشته و در بند 9 این ماده واحده مقرر میدارد: «هرگونه شكنجه متهم بهمنظور اخذ اقرار يا اجبار او به امور ديگر، ممنوع بوده و اقرارهاي اخذ شده بدینوسیله، حجيت شرعي و قانوني نخواهد داشت.
» البته قابل توجه است که مقررات مذکور بهمنظور جلوگیری از تعرض به حقوق متهم است، اما نباید این مقررات به مانعی برای انجام صحیح و کامل بازجویی و اخذ اظهارات از متهم تبدیل شود و مأموران پلیس مجازند در مراحل بازجویی، با رعایت مقررات قانونی، سؤالاتی را که در عرف قضایی و انتظامی مفید و مرتبط دانسته میشود را مطرح کرده و از طریق پرسشهای طرحشده، به دنبال کشف حقیقت و تکمیل مندرجات پرونده و پیشبرد روند تحقیقات باشند.