چکیده:
VAT برای شفافسازی اقتصاد بر مصرفکننده نهایی وضع شده است و اجرای درست آن میتواند بخشی از اهداف تخصیص، بازتوزیع و تأمین منابع مالی دولت را محقق کند. گسترده بودن پایه مالیاتی، مصرفی بودن آن، و پایین بودن هزینه شناسایی و وصول، از ویژگیهای این مالیات است. اجرای نادرست آن با پیامدهای منفی همراه است. ازآنجاکه در فرایند تولید، این مالیات، از فعالان اقتصادی دریافت و سپس به آنان بازپرداخت میشود، مابهالتفاوت، مدتها نزد دولت و برخی فعالان میماند که بهویژه در شرایط رکودی میتواند به عدهای از فعالان آسیب برساند.
مسئله مالکیت مالیات گرفته شده و تصرف در آن، در مراحل قبل از مصرف نهایی مبهم است. VAT در برخی فعالیتها با تبعیض و انتقال بار مالیاتی همراه است و رکود آنها را تعمیق میکند. VAT با احکام اولیه مالیه اسلامی تطابق کامل ندارد که مالیات بر مصرف وضع نکرده است. چالش دیگر، تفاوت نداشتن نرخ مالیات کالاهای ضروری و غیرضروری است.
این مقاله با روش تحلیلی توصیفی و با رویکردی کاربردی، مفهوم VAT، زنجیره دریافت آن، اقسام مؤدیان آن از حیث نفع و ضرر، چالشهای اجرایی و ناسازگاری آن با احکام اولیه مالیه اسلامی را تبیین و در پاسخ به پرسش از چالشهای اصلی VAT و ناسازگاری آن با احکام اولیه مالیه اسلامی، این فرضیه را مطرح میکند که این مالیات با احکام اولیه مالیه اسلامی تطابق کامل ندارد و عمده چالشهای آن، اجرایی است و اجرای درست، فراهم آوردن برخی زیرساختها و اصلاحات قانونی اندک میتواند آن را کاراتر و با مالیه اسلامی سازگارتر کند.
Abstract VAT has been levied with goals such as expanding tax bases and increasing government tax revenues, transferring tax from production and investment to consumption, avoiding double taxation, organizing numerous and disparate tax and complications, and development of financial and tax information through the clarification of economic activities. But its improper implementation may cause some negative consequences. for example, since in the process of production, VAT is received from Entrepreneurs and repaid to them, it remains for a long time with the government and some entrepreneurs, and can harm some others, especially in terms of recession. ownership of received VAT and capturing in it, in the stages before the final consumption, is vague. This kind of tax, is accompanied with tax discrimination and transfers the tax burden, in some activities, and deepens their recession. This tax is not compatible with Islamic principles which do not established any duty on necessary consumption. this article, answering the question of the main challenges of the VAT, suggests this hypothesis that the major challenges of VAT are executive, and its proper implementation can make it more efficient. The outcome of the article is a fairly comprehensive explanation of this tax.Keywords: tax, VAT, Islamic tax, consumption tax
خلاصه ماشینی:
بررسی چالشهای اجرایی مالیات بر ارزش افزوده (VAT) و ناهماهنگی آن با مبانی مالیات اسلامی محمدزمان رستمی 1 محمدعلی احمدی 2 محمدهادی رستمی 3 چکیده VAT برای شفافسازی اقتصاد بر مصرفکننده نهایی وضع شده است و اجرای درست آن میتواند بخشی از اهداف تخصیص، بازتوزیع و تأمین منابع مالی دولت را محقق کند.
مالیات بر درآمد از سود شرکتها و تولیدکنندگان گرفته میشود و هدف آن، برقراری عدالت و کاهش فاصله طبقاتی از طریق بازتوزیع بین دهکهای پایین و تأمین بخشی از بودجه دولت است؛ امّا VAT، مالیات غیرمستقیم و چندمرحلهای، در طول زنجیره ایجاد ارزش کالا و خدمت است که هدف آن، شفافسازی مبادلات، ایجاد بانک جامع اطلاعات، تقویت سیستم نظارتی بر واردات، صادرات، تولید، توزیع و مصرف، جلوگیری از اقتصاد زیرزمینی، کاهش فرار مالیاتی، تشویق صادرات، کاهش بار مالیاتی بر تولیدکننده، کاهش مصرفگرایی و افزایش درآمد مالیاتی است.
اگر مقدار پولی که به بستانکاران باز میگردد همواره در مالکیت آنان میباشد، چرا دو دسته اول، تا سه ماه در آن تصرف میکنند؟ 2 آنان چه رابطه حقوقی با مال پیدا میکنند؟ آیا این پول به صورت قرضالحسنه در اختیار آنان است؟ نظام VAT موجب میشود که همواره بخشی از پول یک عده از فعالان نزد عدهای دیگر بماند، افزون بر اینکه کاهش ارزش آن به سبب تورم 3 موجب ضمان و مسئولیت مدنی است.