چکیده:
با اجرای برنامه جامع کنترل جمعیت و قانون تنظیم خانواده که از میانه دهه شصت در کشور در دستور کار قرار گرفت، نرخ رشد جمعیت کشور از 9/3 درصد در سال 1365 به 24/1 درصد در سال 1395 تنزل پیدا کرد و نرخ باروری از 5/6 فرزند به ازای هر زن در سال 1365 به 8/1 فرزند در سال 1395 سقوط کرد. این کاهش سریع نرخ باروری در ایران اسلامی، پیامدهای گستردهای در پی داشته است که از مهمترین آنها میتوان به پیامدهای پیچیده و شبکهای اجتماعی اشاره کرد. از جمله اصلیترین مصادیق پیامدها و آسیبهای اجتماعی برآمده از کاهش نرخ رشد جمعیت (YGR)[1]، سقوط نرخ فرزندآوری (TFR)[2] و رواج الگوی بیفرزندی و تک فرزندی در جامعه ایران است. افزایش محسوس نرخ طلاق[3] در سالهای آغازین زندگی که معمولا به صورت توافقی انجام میشود و فراتر از آن تشدید گسترده پدیده طلاق عاطفی، متغیری است که به شدت از دگرگونی الگوی فرزندآوری، کاهش نرخ رشد جمعیت (YGR) و نرخ باروری (TFR) متاثر شدهاند.
خلاصه ماشینی:
بازخوانی رابطه کاهش نرخ فرزندآوری با افزایش نرخ طلاق در ایران صالح قاسمی 1 مقدمه با اجرای برنامه جامع کنترل جمعیت و قانون تنظیم خانواده که از میانه دهه شصت در کشور در دستور کار قرار گرفت، نرخ رشد جمعیت کشور از 9/3 درصد در سال 1365 به 24/1 درصد در سال 1395 تنزل پیدا کرد و نرخ باروری از 5/6 فرزند به ازای هر زن در سال 1365 به 8/1 فرزند در سال 1395 سقوط کرد.
صورت توافقی انجام میشود و فراتر از آن تشدید گسترده پدیده طلاق عاطفی، متغیری است که به شدت از دگرگونی الگوی فرزندآوری، کاهش نرخ رشد جمعیت (YGR) و نرخ باروری (TFR) متاثر شدهاند.
خانواده و روابط مشتمل بر آن و پدیدههای اجتماعی از نخستین نهادهای متاثر در تحولات جمعیت شناختی است که در این رابطه متقابل میتوان به تحولاتی، مانند رواج پدیده چند وجهی فرزند سالاری، شیوع گسست عاطفی و زناشویی، افزایش نرخ طلاق های توافقی، طلاقهای عاطفی و تضعیف گسترده شبکه خویشاوندی در خانواده ها اشاره کرد.
به دنبال سقوط نرخ باروری به عنوان یکی از علل تضعیف ساختار روابط عاطفی در نهاد خانواده و بروز پدیدههایی، مانند گسست روابط زوجینی و طلاق عاطفی که در سالیان اخیر در کشور شاهد شیوع بیشتر آن هستیم، فراوانی آماری طلاقهای قانونی و رسمی نیز افزایش محسوسی پیدا کرده است.