چکیده:
در این مقاله ارزیابی پژوهشگران از رساله اجماعیه استاد جعفری لنگرودی ارائه میشود. محتوای مقاله دارای دو قسمت اصلی است. در قسمت اصلی که بخش عمده محتوای مقاله را به خود اختصاص داده است، توصیف و گزارشی ارائه میشود از ابتکارات و نوآوریهای نویسنده در رسالة مذکور. در قسمت دوم و پایانی تاملات پژوهشگران نسبت به برخی نقطه نظرات وی مطرح شده است. در قسمت اول توضیح داده میشود که بازتنظیم مباحث علمی چه اهمیت و ضرورتی دارد و بازتنظیم اهداف و روش طرح مسئله چگونه موجب توسعه علمی و یافتههای جدید میشود. همچنین بازتنظیم و تغییرات سرفصلهای مباحث اجماع توسط استاد جعفری لنگرودی تبیین میشود. در ادامه مجموعة نوآوریها و خلاقیتهای علمی ایشان در رسالة مزبور شناسایی و گزارش میشود. اهم این نوآوریها عبارتند از 1. نوآوری در تعریف اجماع به روش عناصرشناسی 2. نوآوری در ابداع مفاهیم و واژگان تخصصی نظیر تراکم فتوا 3. نوآوری در روابط میان مفاهیم علمی 4. نوآوری در نحوه تجزیه و تحلیل ادعای اجماع 5. نوآوری در طرح سوالهای جدید و نوپیدایی که از محتوای این رساله قابل شناسایی است 6. نوآوری در تمثیل
در قسمت دوم نقدها و تاملاتی که به نظر پژوهشگران در برخی از نظرات وی قابل طرح است ارائه شده است. اهم این تاملات عبارتند از 1. ایراد ایشان به عدم نگارش رسالة مستقل اجماع در کتب فقهی 2. تامل در تعریف اجماع به اتفاق اکثر 3. تامل در ادعای عدم توجه به تفکیک اجماع مسامحی از اجماع دقیق و کامل 4. تردید در وجود ابهام نسبت به مرزهای معنایی شهرت و قول اکثر و اجماع
This work attempts to evaluate the treatise on consensus compiled by Mohammad Jafar Jafari Langroudi. The article is contextualized in two sections. The main section intends to describe innovations into the treatise by the author, and in the second section, researchers try to ascertain the opinions of the author in the treastise. The first section explains the importance and necessity of rearrangement of scientific topics and how rearrangement and the problem statement approaches lead to the scientific developments and new findings. It also covers the rearrangement and alteration made by Mohammad Jafar Jafari Langroudi on the titles of topics on consensus. Scientific innovations and initiatives in this treastise include 1) innovation in the definition of consensus using the element identification method, 2) innovation in the invention of specialized concepts and terms (e.g., frequency of judicial decrees), 3) innovation in the relationship between scientific concepts, 4) innovation in the analysis of the consensus on claims, 5) innovation in the design of new questions and reappearance, which is identifiable from the content of this treastise, and 6) innovation in the exemplification.
The second section includes the criticism and consideration of the author's opinions, including 1) criticizing the author's failure to compile a distinguished treatise on consensus in religious works, 2) considering the definition of consensus by the majority, 3) considering the claim on the author's ignoring to separate carelessness consensus from complete and accurate consensus, and 4) questioning the ambiguity in semantic boundaries of reputation and majority expression and consensus.
خلاصه ماشینی:
تردید در وجود ابهام نسبت به مرزهای معنایی شهرت و قول اکثر و اجماع کلیدواژه: استاد جعفری لنگرودی، اجماع، نوآوری، تعریف اجماع، فقه، اصول فقه مقدمه 1- طرح مسئله استاد جعفری لنگرودی در مجموعة پنج جلدی خود که با عنوان الفارق منتشر شده است، رسالهای کوتاه را به عنوان اجماعیه منتشر کردهاند.
آنچه در این مقاله محل بحث و بررسی است، ارزیابی این سؤال است که استاد جعفری لنگرودی چگونه در رسالة اجماعیه، مباحث اجماع را متحول کرده و از طریق بازتنظیم و بازآفرینی آنها سبکی نو در انداخته و تفاوت و تمایزی با اندیشه پیشینیان فراروی خوانندگان قرار داده است؟ بر این اساس در این مقاله ضمن اشاره به ضرورت و اهمیت بازتنظیم مباحث علمی، نحوه بازتنظیم مباحث اجماع را، که در رسالة مزبور قابل مشاهده است، بیان میکنیم و سپس نوآوریهای برآمده از این بازتنظیم را شمارش خواهیم کرد و در پایان نیز مواردی از نقد و تأملهایی که بر مطالب وی به نظر نویسندگان میرسد ارائه خواهیم داد.
یعنی در موردی اجماع وجود دارد ولی کسی در سخن خود از آن غفلت ورزیده و نقل اجماع نمیکند و طوری سخن میگوید که گویی اجماعی وجود ندارد» و بنابراین تتبع و عدم تتبع و آمار و کنترل ارجاع اجماع منقول امری است که میتواند سؤالهای جدیدی را پدید آورد و محققان را با تکالیف و پژوهشهای جدیدی مواجه کند تا مشخص شود که چگونه از نقل اجماع میتوانیم مطمئن شویم و به کدام اجماع منقول میتوان اکتفا و اعتماد کرد؟ 3-نوآوری در روابط میان مفاهیم استاد جعفری لنگرودی در رسالة اجماعیه حساسیت ویژهای برای تبیین مفاهیم و اصطلاحات تخصصی دارند.