چکیده:
در حقوق مدرن، عدّهای از اندیشمندان، به وحدت قانون و قاعدة حقوقی معتقدند در حالیکه که گروهی دیگر، معتقدند که قانون یکی از ابزارهای بیان قاعده است. بر اساس رویکرد دوم که مورد پذیرش استاد جعفری لنگرودی نیز هست، برای تفسیر قانون به سرچشمههای قانون در عرف، غرائز حقوقی، وجدان بشری، دکترین و... رجوع میشود. در حقوق مدرن، عدهای منبع اصلی حقوق را عقلانیت فطری و گروهی عقلانیت خودجوش میدانند. استاد جعفری لنگرودی، قانون را محل تلاقی عرف و دکترین میداند و برای تفسیر آن مراجعه به غرائز حقوقی، عرف عادت و منابع اسلامی در چارچوب استدلال عقلی با عنایت به فهم اصحاب و... را لازم میدانند تا به این ترتیب، تصورات و تصدیقاتی دقیق، کارآمد و معتبر از قانون استنباط شود.
منطق تفسیری در حقوق مدرن و آثار استاد جعفری لنگرودی نوعی تحقیق نظری است که از سه بخش تشکیل شده است: تصورات، تصدیقات و استدلال. آثار استاد جعفری در توضیح منطق تفسیری علاوه بر اصالت و روشمند بودن از مبانی بومی و متقنی برخوردار است که در آثار سایر حقوقدانان سابقه نداردکه در این تحقیق، این مبانی و روشها در مقایسه با آثار مشابه مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
In modern law, some jurist believe in the unity of law and legal rule, while others believe that law is one of the means of expressing the rule. According to the second approach, which is also accepted by Professor Jafari Langroudi, for the interpretation of law, referred to the sources of law in custom, legal instincts, a human conscience, doctrine, etc. In modern law, some consider innate rationality to be the main source of law and others consider spontaneous rationality. Professor Jafari Langroudi considered law as the intersection of custom and doctrine and believed is necessary to refer to legal instincts, custom, and Islamic sources in the framework of rational reasoning with regard to the understanding of the companions, etc. to interpret it; in this way, accurate, efficient, and valid notions and affirmations of the law can be deduced. It is a kind of theoretical research on interpretive logic in modern law and the works of Professor Jafari Langroudi, which consists of three parts: concepts, assents, reasoning. In explaining interpretive logic, in addition to originality and method, Prof. Jafari's works have indigenous and sound principles that have no precedent in the works of other jurists that will be examined These principles and methods compared with similar works in this research.
خلاصه ماشینی:
مقایسه مبانی و قواعد روشهای تفسیر قانون مدنی در حقوق مدرن و آثار استاد جعفری لنگرودی مهدی رشوند بوكانی چکیده در حقوق مدرن، عدّهای از اندیشمندان، به وحدت قانون و قاعدة حقوقی معتقدند در حالیکه که گروهی دیگر، معتقدند که قانون یکی از ابزارهای بیان قاعده است.
لذا این سوال همواره در ذهن نگارنده وجود داشته که مبانی نظری و اوصاف کلانِ روش تفسیر قانون مدنی در آثار استاد جعفری لنگرودی چیست و با روشهای رایج در حقوق مدرن چه نسبتی دارد؟ پژوهش برای یافتن پاسخی درخور به این سوال از آن رو ضرورت دارد كه محققان با نگاهی مقایسهای و منسجم از روش ایشان آگاه شوند و آن را بهکار گیرند و صاحبان اندیشه، در ارتقا و تکمیل آن به عنوان روشی بومی و اصیل بکوشند.
امّا استاد جعفری لنگرودی معتقد است که ارائة طرحهای قانونی از سوی علمای حقوق صورت میگیرد و زیر چتر ضمانت اجرای دولت قرار میگیرد ، اما قانون مدنی ایران، ریشه و مبنا در دکترین حقوق اسلامی (اندیشههای مطرح شده در کتب فقهی) دارد و مبنای آن عقلانیت فطری نیست بلکه حسب نظر ایشان، سرچشمة این قواعد، آموزههای فقهی و در احکام امضائی یا به قول ایشان مبنای حقوق تأییدی، غرایز حقوقی، عرف عادت، حاجت عمومی و اندیشههای فقهای اسلامی و ...
2-2-2- نظر استاد جعفری لنگرودی نسبت به مکتب تفسیر موسّع ایشان برای تفسیر و استنباط حقوقی قواعدی را ذیل عنوان منطق حقوق، بیان کرده است.