چکیده:
رشته حقوق مالیاتی به طور عام و رشته حقوق مالیات اموال فکری به طور خاص، از جمله گرایشهای علم حقوق هستند که اهمیت آنها در نظام حقوقی ما تا حد زیادی مورد غفلت واقع شده است. در حالی که امروزه کشورهای توسعه یافته به منظور وضع مالیات بر درآمدهای حاصل از مالکیت فکری، رژیمهای مالیاتی مستقل و علی حدهای تحت عنوان patent box را تدوین کردهاند، قانونگذار ایرانی تنها در چند ماده از قانون مالیاتهای مستقیم و آییننامه اجرایی قانون حمایت از شرکتها و موسسات دانش بنیان و تجاری سازی نوآوریها و اختراعات به طور پراکنده به اخذ مالیات ازاموال فکری اشاره کرده است. نبود قانونی خاص درخصوص وضع مالیات بر درآمدهای ناشی از مالکیت فکری، ضعف و کمبود منابع و پژوهشهای حقوقی در زمینه وضع مالیات بر درآمدهای ناشی از مالکیت فکری، رشد چشمگیر اهمیت اموال فکری به مثابه یکی از عوامل تولید در عرصه اقتصاد و سهل و آسانتر بودن توسل به شیوههای فرار مالیاتی توسط مودیان مربوطه در زمینه پرداخت مالیات بر درآمدهای ناشی از اموال فکری منجر به شکلگیری پژوهش حاضر شد. این نوشتار با اتخاذ رویکردی تطبیقی در نظر دارد تا نسبت به انتقال دانش نوین کشورهای پیشرو در زمینه اخذ مالیات از اموال فکری به نظام حقوقی کشور از طریق پیشنهاد چارچوب حقوقی مبتنی بر واقعیتهای اجتماعی، سیاسی و اقتصادی امروز کشور گام بردارد.
Tax law, in general, and the field of taxation of intellectual property, in particular, are legal majors which their significance has largely been overlooked in our legal system. Developed countries have advanced independent tax regimes entitled ‘patent box regimes’ to tax intellectual property income. However, the Iranian legislator, in ‘the Iranian Direct Tax Code’ and ‘the Executive Code of the Law on the Protection of Enterprises and Institutions of Expressions and the Commercialization of Innovations and Inventions’ has sporadically addressed taxation of intellectual properties. The lack of a specific law on the taxation of income from intellectual property, the lack of literature on the taxation of income from intellectual property, the dramatic growth of the importance of intellectual property as one of the factors of production in the field of economic, etc. justify conducting comprehensive legal research in this regard. Accordingly, this paper intends to adopt a comparative approach to glean some workable lessons from the tax systems of some developed countries in taxation of intellectual properties. This paper, then, proposes a legal framework based on the social, political and economic realities of our country.
خلاصه ماشینی:
در حالی که امروزه کشورهای توسعه یافته به منظور وضع مالیات بر درآمدهای حاصل از مالکیت فکری، رژیمهای مالیاتی مستقل و علی حدهای تحت عنوان patent box را تدوین کردهاند، قانونگذار ایرانی تنها در چند ماده از قانون مالیاتهای مستقیم و آییننامه اجرایی قانون حمایت از شرکتها و موسسات دانش بنیان و تجاری سازی نوآوریها و اختراعات به طور پراکنده به اخذ مالیات از اموال فکری اشاره کرده است.
۱- مقدمه بر خلاف قانوگذار کشور ما که تنها در چند ماده از قانون مالیاتهای مستقیم و آییننامه اجرایی قانون حمایت از شرکتها و موسسات دانش بنیان و تجاری سازی نوآوریها و اختراعات، به موضوع مالیات بر درآمدهای حاصل از اموال فکری اشاره کرده است، امروزه همه کشورهای توسعه یافته به منظور وضع مالیات بر درآمدهای حاصل از مالکیت فکری، رژیمهای مالیاتی مستقل و علیحدهای را تدوین کردهاند که از آنها بهPatent Box یاد میشود.
2-1- نوع مال فکری مشمول رژیمهای مالیاتی اموال فکری باید این نکته را در ابتدا متذکر شد که اگرچه در منابع انگلیسی از رژیمهای مالیاتی اموال فکری، اصطلاحا تحت عنوان ((رژیم مالیاتی ثبت اختراع)) یا ((Patent Box Regime)) نام برده میشود، اما در حقیقت همانطور که حقوقدانان خارجی خود اذعان کردهاند این اصطلاح به طور غلط در این زبان مصطلح شده است.
۳- مطالعة تطبیقی 1-3- کانادا کانادا به منظور اینکه بتواند جایگاه خود را به عنوان کشوری پیشرو در زمینه تکنولوژی و نوآوری مستحکم سازد، از مجموعهای از مشوقهای مالیاتی نظیر دادن اعتبارات مالیاتی به مودیان،اجازه کسر کردن هزینههای جانبی از درآمد خالص و اعطای کمکها و اعانات مالیاتی به مؤدیان بهره میجوید تا بدین طریق دورههای تولید و توسعه چرخه حیات اموال فکری را هدف قرار داده و بتواند اصحاب اموال فکری را به این کشور جذب نماید.