چکیده:
امروزه استفاده از فضای مجازی و امکاناتی که اینترنت در اختیار قرار می دهد، در تمام ابعاد زندگی انسان نفوذ یافته است که یکی از این ابعاد، حوزه دین و تربیت دینی است. با توجه به اینکه آموزش شایسته مفاهیم و ارزش های دینی- به عنوان سنگ بنای جامعه- مستلزم توجه به کیفیت آموزش های دینی است، باید به فرصتها و تهدیدهای بالقوهای توجه نمود که آموزش دینی در فضای مجازی می تواند به همراه داشته باشد. به بیان دیگر، هر چند استفاده از فضای مجازی می تواند فرصت های آموزشی مناسبی را در تربیت دینی متربیان به همراه داشته باشد؛ اما ماهیت این فضای آموزشی به نحوی است که تهدیدهایی را در این زمینه ایجاد خواهد نمود که عدم توجه به آنها می تواند صدمات جبران ناپذیری به متربیان و جامعه وارد کند؛ لذا در پژوهش حاضر که از دو قسمت تشکیل شده است، ابتدا به مفهوم شناسی تربیت دینی پرداخته شده و سپس امکان تحقق سه اصل از اصول تربیت دینی- پرورش تفکر و تعقل، عزت نفس، آزادگی- در فضای مجازی برای متربیان توضیح داده شده است؛ همچنین، در ادامه از محدودیت های بالقوه فضای مجازی در این سه محور بحث شده است که عدم توجه به آنها می تواند تربیت دینی را با چالش هایی مواجه سازد.
Today, the use of cyberspace and the facilities provided by the Internet has penetrated into all aspects of human life, one of which is the field of religion and religious education. Given that proper education of religious concepts and values - as a cornerstone of society - requires attention to the quality of religious education, it is necessary to pay attention to the opportunities and potential threats that religious education can bring in cyberspace.
In other words, although the use of cyberspace can provide good educational opportunities in the religious education of educators; However, the nature of this educational environment is such that it will create threats in this field, which if not paid attention to, can cause irreparable damage to educators and society; Therefore, in the present study, which consists of two parts, first the concept of religious education is discussed and then the possibility of realizing three principles of religious education - fostering thinking and reasoning, self-esteem, freedom - in cyberspace is explained to educators. ; Also, the potential limitations of cyberspace in these three areas are discussed, and not paying attention to them can face challenges in religious education.
خلاصه ماشینی:
به طورکلی، استفاده از فضای مجازی در تربیت دینی از چند جهت میتواند به پرورش تفکر و تعقل در متربیان منجر شود: - با در نظر گرفتن بحثهای گروهی مجازی، به ویژه در نوع غیر همزمان؛ نتایج پژوهشهای متعددی مانند پژوهش گیلر 2 و همکاران (2008) Facione Guiller نشان داده است که به دلیل وجود زمان بیشتر برای تفکر، متربیان میتوانند موفقتر از بحثهای گروهیِ حضوری عمل کرده و مهارت تفکر انتقادی را در خود رشد دهند.
(نوروزی و بدیعیان، 1388: 99) استفاده از فضای مجازی در تربیت دینی از چند جهت میتواند منجر به رشد احساس عزت نفس در متربیان شود: - از آنجا که در تولید محتوای آموزش دینی میتوان از عناصر متفاوتی مانند صوت و تصویر، امتحانات کوتاهمدت، تعامل با فراگیر و سایر موارد برای تأکید مجدد در فراگیری هدفمند استفاده نمود، قدرت نگهداری اطلاعات و یادگیری در فراگیران افزایش مییابد (شاهبیگی و نظری، 1390: 49) که این امر منجر به افزایش عزت نفس آنها در درک و یادگیری متون دینی با سهولت و به بهترین وجه میشود؛ چون پژوهشها نشان دادهاند- معمولاً- افرادی که توانایی یادگیری پایینتری دارند، دارای عزت نفس پایینتری نیز هستند.
(کشاورز، 1387: 107) با توجه به اینکه آموزشهای مجازی مبتنی بر تفاوتهای فردی افراد، به شکلهای متنوعی میتواند طراحی و ارائه شود، استفاده از فضای مجازی در تربیت دینی نیز از چند جهت میتواند منجر به تحقق اصل حریت و آزادگی در متربیان شود؛ به نحوی که: - آموزش الکترونیکی این امکان را برای متربیان فراهم میکند تا به میل خود و متناسب با توان یادگیری، سرعت پیشرفت درسی را تعیین کند.