چکیده:
درحالیکه تهیة رونوشت از آثار فکری توسط کتابخانههای عمومی با هدف نگهداری و حفاظت از این آثار بهعنوان یکی از استثنائات حق نشر و تکثیر در قوانین مرتبط با مالکیت فکری ایران مغفول واقع شده بود، «آییننامة حفظ و نگهداری اسناد و مدارک دفاع مقدس» که در دیماه 1397 در روزنامة رسمی منتشر شد، بهعنوان نخستین مقرره در نظام حقوقی کشورمان نسخهبرداری با هدف مذکور را تحت شرایطی خاص و بهصورت نسخهبرداری الکترونیکی توسط دستگاههای اجرایی و نهادهای وابسته به آنها نظیر نهاد کتابخانههای عمومی کشور الزامی دانسته و حتی رونوشت اسناد تهیه شده را در حکم اسناد طبقهبندی شده قرار داده است. کتابخانههای عمومی فرانسه نیز بهموجب قانون مالکیت فکری این کشور (اصلاحیة سپتامبر 2018) با مقاصدی همچون حفاظت از آثار علمی، قادر به تهیة رونوشت از آثار مذکور هستند. شایان ذکر است حق نسخهبرداری کتابخانهها در هر دو کشور موردمطالعه، شرایط خاصی داشته و نظر به جرمانگاری عدم رعایت ضوابط جواز نسخهبرداری در این نظامهای حقوقی، مواردی چون عدم رعایت کمیت قانونی در نسخهبرداری و یا تهیة رونوشت با اهداف سوداگرانه توسط کتابداران میتواند مسئولیت کیفری مباشر، کتابخانه و یا هر دو را بهصورت همزمان در پی داشته باشد. روش این پژوهش، توصیفی ـ تحلیلی و هدف اصلی از آن، تبیین حقوقی امکان نسخهبرداری از آثار توسط کتابخانهها و بررسی نحوة ایجاد مسئولیت کیفری برای این اشخاص حقوقی در صورت تعدی از این حق است.
The right of duplication of scientific works aiming at preserving them by public libraries as an exception in copyright and publication was neglected in the laws of the Iranian intellectual right. The “Regulations on the Preservation of Documents and evidences of the Holy Defense” published in the official gazette in December 2018, as the first bylaw in the legal system of the country, considered that the right of electronic duplication, under certain circumstances, are permissible for executive systems and related bodies of the public libraries. The copies of the documents are supposed to be kept as classified documents. According to the French Intellectual Property Law (September 2018), French public libraries can make copies of scientific works aiming at the protection of these works. It is worth mentioning that the right to duplicate a library copy of the works is permitted under certain conditions in both countries. As disregarding these provisions are regarded as law-breaking deeds, any kind of unauthorized duplication or making copies for commercial purposes by the librarians can be a criminal deed by the doer or by the library, or both. This is a descriptive-analytical research whose main purpose is to clarify copyright for libraries, and to explain the legal liabilities of disregarding the provisions.
خلاصه ماشینی:
مقالۀ ترویجی حق نسخه برداری کتابخانه ها در ایران و فرانسه و تعدی از آن با * نگاهی بر آیین نامۀ حفظ و نگهداری اسناد و مدارک دفاع مقدس مسعود اخوان فرد١ و حمید صفرزاده بقال 2 تاریخ دریافت : ١٣٩٨/٠٤/٣٠ تاریخ پذیرش : ١٣٩٩/٠١/٣٠ درحالیکه تهیۀ رونوشت از آثار فکری توسط کتابخانه های عمومی با هدف نگهداری و حفاظت از این آثار به عنوان یکی از استثنائات حق نشر و تکثیر در قوانین مرتبط با مالکیت فکری ایران مغفول واقع شده بود، «آیین نامۀ حفظ و نگهداری اسناد و مدارک دفاع مقدس » که در دیماه ١٣٩٧ در روزنامۀ رسمی منتشر شد، به عنوان نخستین مقرره در نظام حقوقی کشورمان نسخه برداری با هدف مذکور را تحت شرایطی خاص و به صورت نسخه برداری الکترونیکی توسط دستگاه های اجرایی و نهادهای وابسته به آن ها نظیر نهاد کتابخانه های عمومی کشور الزامی دانسته و حتی رونوشت اسناد تهیه شده را در حکم اسناد طبقه بندی شده قرار داده است .
1. La reproduction d'une oeuvre et sa représentation effectuées à des fins de conservation ou destinées à préserver les conditions de sa consultation à des fins de recherche ou d'études privées par des particuliers, dans les locaux de l'établissement et sur des terminaux dédiés par des bibliothèques accessibles au public, par des musées ou par des services d'archives, sous réserve que ceux-ci ne recherchent aucun avantage économique ou commercial; 130 ٤.