چکیده:
خودسازی به عنوان جهاد اکبر، از وظایف مهمی است که هر فرد باید در حد وسع و توان خویش بکوشد تا عزت خود، خانواده و اجتماعی که در آن زندگی میکند را اعتلا بخشد. خودسازی میتواند در ابعاد جسمی، روحی، فکری، اخلاقی، ایمانی و اعتقادی صورت پذیرد. برای وصول به مرحله خودسازی لازم است فرد ابتدا خود را در تمامی ابعاد وجودی بشناسد که ثمرهی آن، معرفت الله است. بدون تردید، رسیدن به وضعیت مطلوب و ایدهآل بدون شناخت انسان به عنوان موضوع تربیت امکانپذیر نیست. از نظر امام علی علیه السّلام در نهج البلاغه، معرفت نفس، تزکیه، تهذیب، محاسبه نفس، رعایت تقوا، عمل به دستورات و معارف دینی از اصول اساسی خودسازی است و راههایی مانند رعایت اخلاق، تعقل و اندیشه، عبادت، توبه، یاد مرگ، پرهیز از دنیادوستی، شهوتپرستی، امیال و آرزوها، اجتناب از فخرفروشی و تکبر و خودبینی آمده است. از نظر امام علی علیه السّلام، خودسازی، تنها فردگرایانه نیست، بلکه در ارتباط با دیگران نیز مطرح میشود و مقصود این نیست که هرگاه انسان بخواهد خود را بسازد و به اصلاح خویشتن خویش پردازد، باید از اجتماع دوری گزیند و انزوا و گوشه نشینی اختیار کند. در این مقاله، بررسی و تحلیل محتوای سخنان امام علی علیه السّلام درباره اهمیت و ضرورت خودشناسی و خودسازی و سلسله مراتب و رهآورد آن در نهج البلاغه، با روش تحقیق کتابخانهای آمده است.
Self-improvement, as the great Jihad, is one of the most important duties that
everybody should do it as possible as he/she can in order to enhance his/her esteem,
family’s esteem, and society’s esteem. Self-improvement can be done at physical,
spiritual, intellectual, and moral levels, and those related to faith and beliefs. To
reach the stage of self-improvement, he/she should be aware of his/her existential
dimensions that it results in the knowledge of Allah. Undoubtedly, reaching a
favorable and ideal situation is impossible without the knowledge of human, as an
educational subject. From Imam Ali’s viewpoint in Nahj al-Balagha, there are some
basic principles of self-improvement including self-knowledge, Tazkieh, Tahzib, selfassessment,
Taghva, and doing religious orders and knowledge, and there are some
ways of self-improvement such as morality; reason and thinking; worship; repentance;
remembrance of death; avoidance of loving the world, worshiping lust, desires and
ambitions, pride and arrogance. According to Imam Ali, self-improvement is not only
an individual issue, but a social issue. It does not mean that whenever a person wants
to improve or modify his/herself, he/she should avoid society and be isolated. In this
article, the content of Imam Ali’s sayings about the importance of self-knowledge and
self-improvement is analyzed as well as its hierarchy and outcome in Nahj al-Balagha
by using a library research method.
خلاصه ماشینی:
خودشناسی و خودسازی از منظر امام علی(ع) در نهج البلاغه حسین حسنی چکیده خودسازی به عنوان جهاد اکبر، از وظایف مهمی است که هر فرد باید در حد وسع و توان خویش بکوشد تا عزت خود، خانواده و اجتماعی که در آن زندگی میکند را اعتلا بخشد.
از نظر امام علی (ع)، خودسازی، تنها فردگرایانه نیست، بلکه در ارتباط با دیگران نیز مطرح میشود و مقصود این نیست که هرگاه انسان بخواهد خود را بسازد و به اصلاح خویشتن خویش پردازد، باید از اجتماع دوری گزیند و انزوا و گوشه نشینی اختیار کند.
در این مقاله، بررسی و تحلیل محتوای سخنان امام علی(ع) درباره اهمیت و ضرورت خودشناسی و خودسازی و سلسله مراتب و رهآورد آن در نهج البلاغه، با روش تحقیق کتابخانهای آمده است.
از آنجا که بنیانهای اخلاقی و دستورهای زندگی ساز امام علی(ع)، جاودانه و همیشگی است و بنیادیترین روش ارشاد جامعه، روی آوردن به اصلاح نفس است، انسان بیش و پیش از دیگران باید به عیبهای خویش بپردازد (نهج البلاغه، خطبه 177) و کسی که فهرستی از خطاهای خود را همیشه در نظر داشته باشد، فرصتی برای عیب جویی از دیگران نمی یابد.
از نظر حضرت علی (ع)، خودسازی، تنها فردگرایانه نیست، بلکه در ارتباط با دیگران نیز مطرح میشود، ایشان میفرمایند: «كسى كه ميان خود و خدا را اصلاح كند، خداوند ميان او و مردم را اصلاح خواهد كرد و كسى كه امور آخرت را اصلاح كند، خدا امور دنياى او را اصلاح خواهد كرد و كسى كه از درون جان واعظى دارد، خدا را بر او حافظى است» (نهج البلاغه،حکمت 89).