چکیده:
این پژوهش با هدف ترویج فرهنگ غنی قرآنکریم و استخراج اصول رفتاری مورد نیاز آموزگارانی که رسالت مهم تدریس دروس دینی و قرآن مقطع ابتدایی را به عهده دارند، به سامان رسیده است. در قرآنکریم، شیوه تبلیغ دین، بر آموزههایی همچون مدارا، خودسازی، تبشیر و انذار و تواضع استوار است که در این مقاله، ده مورد از این اصول، مورد واکاوی قرار گرفته است. این اصول رفتاری، بیشتر از آیاتی استخراج شدهاند که انبیای الهی و بهویژه پیامبر اسلام صلّی الله علیه و آله را به عنوان اسوهی رفتاری در فرآیند تبلیغ علوم دینی، مورد خطاب قرار دادهاند. در این پژوهش، با معیار قرار دادن این دسته از آیات، دادهها با روش کتابخانهای استخراج شده و با بهرهبردن از سخنان معصومین علیه السّلام و مراجعه به کتابهای لغوی، تفسیری و اخلاقی، با شیوه تفسیر اجتهادی و به شکل توصیفی ـ تحلیلی، مساله تحقیق تبیین شده است. باور بر آن است که اصول یادشده، از جمله راهکارهای بهینهسازی فرآیند پرورش دینی دانشآموزان است و آموزگاران دروس دینی، با بهکارگیری این اصول رفتاری، خود را به سرچشمه علم الهی متصل نمودهاند که از هرگونه خطایی مصون بوده و به ارتقا و بالندگی فرهنگ تعلیم و تربیت کمک شایانی مینماید.
This study aimed to promote the rich culture of the Holy Quran and extract the
behavioral principles which are necessary for teachers who are responsible for
teaching the elementary school religious courses and Quran. In the Holy Quran, the
way of religious promotion is based on teachings such as tolerance, self-improvement,
evangel, warning, and humility that in this study, the ten cases of these principles
were examined. These behavioral principles were often extracted from the verses that
divine prophets, especially the Prophet Mohammad, were addressed as the behavioral
models of the process of promotion of religious sciences. This descriptive-analytical
study by applying these groups of verses and an Ijtihadi interpretation methodology
collected the data through a library method and explained the research problem by
taking advantage of Ahl al-Bayt’s sayings and lexical, interpretative, and ethical
books. It is believed that the mentioned principles are among the ways to optimize
the process of students’ religious education and teachers of religious courses link
themselves to the source of divine knowledge, which is immune from any mistake and
contributes to the improvement of the culture of education by using these principles.
خلاصه ماشینی:
در این نوشتار، سعی بر آن است با تمسّک به آیات هدایتگری انبیای عظامالهی، بهویژه پیامبر اکرم(ص) و نیز بهرهبردن از فرمایشات ائمه معصومین((ع)) به عنوان معلمّان و مفسّران راستین قرآنکریم، اصول رفتاری موردنیاز آموزگاران دروس دینی و قرآن را استخراج و تبیینكرده و اینگونه به ترویج فرهنگ متعالی قرآنکریم در قلمرو تعلیم و تربیت مفاهیم دینی بپردازد.
بیان محکم قرآنکریم خطاب به پیامبراکرم(ص) که تو جبّار نیستی، پیامی صریح به آموزگاران درس دینی و قرآن دارد که شما نباید جبّار باشید و به تعبیر یکی از مفسّران در ذیل آیه، ايمانى كه از راه اقناع به ضرورت آن دست نیاید، چه ارزشى مىتواند داشته باشد؟ (مدرسی، 1419، 13، 504) از این رو، آموزگارانی که وظیفهی رساندن مفاهیم دینی را به عهده دارند، به تأسّی از رسول اکرم(ص)، باید متوجّه نقش بشیر و نذیر بودن خود باشند و همواره در حین تدریس به نقش آن اهتمام ورزند.
پرهیز از جمود و تعصب یکی دیگر از اصول رفتاری در تبلیغ دین که آموزگاران دروس دینی و قرآن باید بدان پایبند باشند، پویایی رفتار است که آموزگار را محدود به شیوه مطابق با سلیقه فردی خود نمیكند و به وضعیت، ظرفیت و سلایق دانشآموزان نیز متوجه میسازد.
اولین اصلی که در این پژوهش، بدان پرداخته شد و از زمرهی برجستهترین اصول رفتاری مورد نیاز آموزگاران دروس دینی و قرآن محسوب میشود، اصل مدارا است که خشونت را مانع جذب فراگیران میداند و پیامبر(ص)، را اسوهی مهربانی و صبوری معرفی میكند.