چکیده:
از گذشته تا به امروز، همواره نقش دولتها و حکومتها در پیشرفت و تعالی جوامع یا عقبافتادگی آنها مورد بحث و مناقشه بوده است، بهویژه در چند دهه اخیر این مهم بیش از پیش نمایان شده است و مباحثی مانند دولت کوچک، دولت کارآفرین، دولت الکترونیک و دولت کارآمد به عنوان یک پارادایم غالب مطرح شده است، اما به تازگی مفهوم «حکمرانی مطلوب» بهگونهای فزاینده در ادبیات توسعه، مورد استفاده قرار گرفته است. نظریهی حکمرانی مطلوب که با ویژگیهای مختلفی از جمله پاسخگویی تعریف میشود، الگویی برای توسعه پایدار انسانی به شمار رفته است. این مقاله در تلاش برای اثبات این موضوع است که آیا پاسخگویی که به عنوان یکی از مولفـههای حکمرانـی مطلوب از منظر نظام بینالملل مطرح است، در قرآنکریم، سخنان امامعلی (ع) و گزارشهای تاریخی معطـوف به شیوه کشورداری آن حضرت به شکلی صریح، قابل ردیابی است؟ از این رهگذر، با بررسی مولفه یادشده در حکومت علوی خواهیم یافت که امام علی (ع) نه تنها در مقام نظر معتقد به حکمرانی مطلوب بودهاند، بلکه در عمل نیز همواره خود را متعهد به آن میدانستند. روش این تحقیق کتابخانهای است و دادههای پژوهش با ابزار فیش برداری گردآوری و سپس مورد تحلیل و بررسی قرار گرفتهاند.
From the past till nowadays, the role of regimes and governments in the development
or backwardness of societies has always been a controversial issue, particularly in
the last few decades, it has increasingly become important, and some issues such
as small government, entrepreneurial government, e-government, and efficient
government have emerged as a dominant paradigm; but recently, the concept of “good
governance” has applied in the literature of development more and more. The theory
of good governance, which is defined by different characteristics like responsibility,
is a pattern for human sustainable development. This article aims to confirm whether
the responsibility, which is considered as a characteristic of good governance from
the view of international system, can clearly be traced in the Holy Quran, Nahj al-
Balagha, and Imam Ali’s governance ways reported in historical documents. After
reviewing the responsibility in Alavi governance, it was found that Imam Ali not only
theoretically believed in the good governance, but also practically always committed
to that. The data were collected by library and note-taking methods and then they were
analyzed.
خلاصه ماشینی:
اين مقاله در تلاش براي اثبات اين موضوع است كه آيا پاسخگويي كه به عنوان یکی از مؤلفـههای حكمرانـي مطلوب از منظر نظام بينالملل مطرح است، در قرآنكريم، سخنان امامعلي(ع) و گزارشهاي تاريخي معطـوف به شيوه كشورداري آن حضرت به شكلي صريح، قابل رديابي است؟ از اين رهگذر، با بررسي مؤلفه یادشده در حكومت علوي خواهيم يافت كه امام علی(ع) نه تنها در مقام نظر معتقد به حكمراني مطلوب بودهاند، بلكه در عمل نيز همواره خود را متعهد به آن ميدانستند.
اهداف پژوهش حاضر شامل آشنایی محققان و نخبگان فعال در علوم اسلامی و دانشگاهی ایران با مفهوم نوظهور «حکمرانی خوب» و اصل پاسخگویی در پرتو منابع اسلامی، تقلیل میزان تخلف به جهت افزایش ریسک ارتکاب فساد و سوءاستفاده از موقعیت در تشکیلات دولتی در پرتو آشنایی با این اصل مهم، کسب اعتماد عمومی و پیشگیری از رسوخ شبههای خلاف واقع با استفاده از نهادینهكردن «پاسخگویی»، كسب معيارهاي سنجش كارآمدي يك حكومت است كه از يك سو مطابق موازين شرع باشد و از سوي ديگر شاخصهاي يك حكومت مطلوب و كارآمد را نقض نكند و در آخر قراردادن سرمشقي ارزنده در اختيار صاحبان قدرت در جهت حفظ حقوق ملت است و مهمترين سوال اين تحقيق اين است كه آيا ميتوان مؤلفههاي حكمراني مطلوب نظير پاسخگويي را با عنايت به شاخصهاي مندرج در اسناد بينالمللي در حكومت حضرت علي(ع) انطباق داد؟ 1.