چکیده:
در این مقاله، به تحلیل مفهوم و ماهیت دروغ مصلحتآمیز، معیار شناسایی مصلحت و شرایط توجیه آن و همچنین لوازم و ثمرات آن در حوزۀ حقوق کیفری، پرداخته میشود تا به این نتیجه نائل شویم: دروغ مصلحتآمیز در حالت استثنایی و با شناسایی مصلحت و قاعده برتری اهم بر مهم، توسط کسی که صاحب فضیلت فکری مقدم بر فضایل اخلاقی باشد و خرد عملی او بتواند مصلحتی را که رعایتش با اخلاق مناسبت دارد بشناسد، قابل توجیه است؛ حق دروغگفتن در شرایط استثنایی وجود ندارد و دروغ مصلحتآمیز با تحقّق عناصرش، صرفا قابل توجیه اخلاقی است؛ علی الاصول در گسترۀ دانش حقوق کیفری، تسرّی توجیه وارده در مورد دروغ مصلحتآمیز، به سوگند و شهادت دروغ، همچنین طرح شکایت و دفاع دروغ، مبتنی بر قیاس است و جایز نیست و رعایت صداقت در دادرسیهای کیفری و بهویژه نحوه جمعآوری ادله و بهدور از هر گونه دروغ، ضروری است. مواجههٔ صادقانه در تحقیق از متهمان، از مقدمات واجب اصل مشروعیت جمعآوری ادلّهاست. صاحبمنصبان نظام عدالت کیفری در گسترۀ حرفۀ تخصصیشان نیز باید بهدور از هر گونه فریب و دروغ، اقدام کنند.
In this paper, we analyze the concept and nature of lies and their types with a focus on expedient lies, the criterion for identifying expediencies, and the conditions under which they are justified, as well as their implications and consequences in the field of criminal law. We conclude that expedient lies are justified in exceptional cases where the expediency is known and the rule of “the more important and then the less important” applies by someone who has intellectual virtues prior to moral virtues-someone whose practical reason can identify the expediency which is moral to be observed. In these exceptional circumstances, there is no right to telling lies. When the circumstances obtain, expedient lies are just morally justifiable. In principle, in the realm of criminal law, it is impermissible to extend such a justification about expedient lies to false testimonies as well as false complaints and defenses, and it is necessary to observe truthfulness in criminal trials, and particular in gathering evidence. Truthfulness in interrogation of the accused is an obligatory preliminary of the legitimacy of gathering evidence. Those in charge in criminal justice should also avoid any lies and deceptions in their jurisdiction.
خلاصه ماشینی:
تحليل دروغ مصلحت آميز و امکان روايي اخلاقي آن در حوزٔە حقوق کيفري چکيده در اين مقاله ، به تحليل مفهوم و ماهيـت دروغ مصـلحت آميز، معيـار شناسـايي مصـلحت و شـرايط توجيـه آن و همچنين لوازم و ثمرات آن در حوزٔە حقوق کيفري، پرداخته ميشود تا به اين نتيجه نائل شويم : دروغ مصلحت آميز در حالت استثنايي و با شناسايي مصلحت و قاعده برتري اهم بر مهم ، توسط کسي کـه صـاحب فضـيلت فکـري مقدم بر فضايل اخلاقي باشد و خرد عملي او بتواند مصلحتي را که رعايتش با اخلاق مناسبت دارد بشناسد، قابـل توجيه است ؛ حق دروغ گفتن در شرايط استثنايي وجود ندارد و دروغ مصلحت آميز با تحقق عناصرش ، صرفا قابـل توجيـه اخلاقــي اسـت ؛ علــي الاصـول در گســترٔە دانــش حقـوق کيفـري، تسـري توجيــه وارده در مـورد دروغ مصلحت آميز، به سوگند و شهادت دروغ ، همچنين طرح شکايت و دفاع دروغ ، مبتني بر قياس است و جايز نيست و رعايت صداقت در دادرسيهاي کيفري و به ويژه نحوه جمع آوري ادله و به دور از هر گونه دروغ ، ضروري اسـت .