چکیده:
ﻫﺮ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﻓﺎرغ از اﯾﻨﮑﻪ در ﺷﻬﺮ ﯾـﺎ روﺳـﺘﺎ زﻧـﺪﮔﯽ ﮐﻨﺪ، در ﭘﯽ دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﻣﻄﻠﻮب و رﺿـﺎﯾﺖﺑﺨـﺶ اﺳﺖ و ﻃﺒﯿﻌﺘـﺎً ﺑـﺮای داﺷـﺘﻦ زﻧـﺪﮔﯽ ﻣﻄﻠـﻮب، رﺿـﺎﯾﺖﺑﺨﺶ و باﻣﻌﻨﯽ، زﻣﯿﻨﻪﻫﺎ و ﻋﻮاﻣﻠﯽ ﻻزم اﺳﺖ ﮐـﻪ اﻧﺴـﺎن ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺮ ﭘﺎﯾﻪ آن آﺳﺎﯾﺶ و رﻓﺎه درازﻣﺪﺗﯽ را ﺑﺮای ﺧـﻮد و اﺟﺘﻤﺎع خود ﻓﺮاﻫﻢ کند. هدف پژوهش حاضر ارزیابی ارتباط میزان برخورداری از امکانات و خدمات با سطح زیستپذیری روستاهای دهستان دامن شهرستان ایرانشهر در بعد زیستمحیطی میباشد. روش تحقیق با توجه به ماهیت موضوع، توصیفی- تحلیلی و به لحاظ هدف کاربردی است. دادههای موردنیاز از طریق منابع کتابخانهای مراکز علمی و بررسیهای میدانی و پرسشنامهای، مصاحبه با مردم و مسئولین محلی گردآوری شد. جامعه آماری پژوهش، روستاهای بالای 20 خانوار دهستان دامن از توابع شهرستان ایرانشهر متشکل از 17روستا میباشد. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 287 نفر از مردم عادی تعیین شد و 17 دهیار و بهورز روستاهای انتخاب شده نیز به صورت تمامشماری برای گردآوری دادهها نظرسنجی شد. به منظور رتبهبندی روستاها به لحاظ برخورداری از امکانات و خدمات از مدل شاخص مرکزیت وزنی و جهت رتبهبندی روستاها به لحاظ وضعیت شاخصهای زیستمحیطی از مدل ویکور استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد بین برخورداری خدماتی و بالارفتن سطح زیستپذیری محیطی در روستاهای ایرانشهر رابطه معناداری وجود ندارد. روستاهای پرجمعیتی که طبق نتایج مدل مرکزیت وزنی؛ از نظر خدمات و امکانات سطح برخورداری بالاتری دارند طبق نتایج مدل ویکور در سطح پایینی از زیستپذیری در بعد محیطی قرار داشتند. بنابراین نمیتوان گفت صرفاً با برخوردارکردن روستاها به لحاظ امکانات و خدمات زیرساختی میتوان جذابیت محیطی، سازگاری و سلامتی روستاها را تأمین نمود. نتایج به دست آمده دقیقاً در مقابل نقطه نظرات اثباتگراست که معتقدند با برخوردار نمودن و افزایش سطوح خدماتی، میتوان ناهنجاریها و مشکلات محیطی و زیستی موجود در روستاها را حل نمود.
Everyone from the city or village who wants a satisfactory life and of course wants to have a good life, and of course the satisfying living conditions necessitate the providence of long-term welfare for the communities. Viability of villages is affected by elements of time and space. Rural settlements vary according to the time period and geographical location. This study aimed to evaluate the relationship between the viability and facilities and utilities. The method of the study according to the nature of the study was analytical and as far as the purpose of the study was considered, it was practical. The necessary data were gathered from libraries, questionnaires and interviews with the people and local authorities. The study population consisted of 20 villages of rural households in Daman, Iranshahr consisting of 17 villages respectively. The sample of the study consisted of 287 people and 17 villages. In order to rank the villages regarding the facilities and services of center-weighted index model and also for ranking those villages based on the status of environmental indicators the VIKOR model was used. The evaluation of the obtained results showed that there is no significant correlation between having higher levels of service receiving and viability. Populated villages were shown to benefit from a higher level of services and facilities according to the results of center weighted model, but were at a low level of viability in the environment according to VIKOR. As a result, it cannot be said that only by providing the villages with equipments and facilities, the villages can be compatible and healthy. On the contrary, the results are in contrast with the positivists’ comments who believe that by increasing the level of services, environmental and biological abnormalities and problems will be removed in villages.
خلاصه ماشینی:
اکثر روستاهای این دهستان به علت مشکلات ناشی از حوادث طبیعی، کمبود منابع مالی، مسکن نامناسب، پایین بودن شاخصهای بهداشتی و مهاجرت بیرویه روستاییان به ناحیه شهرستان ایرانشهر وضعیت نابسامانی دارند، به منظور ارزیابی و تحلیل سطح زیستپذیری نواحی روستایی پژوهش حاضر به دنبال پاسخ گویی به سؤال زیر است: آیا بین سطح خدماتی فضاهای روستایی و درجه زیستپذیری آنها در بعد زیستمحیطی ارتباط معناداری وجود دارد؟ 2) پیشینه تحقیق الف- مطالعات داخلی - بندرآباد (0931)، در کتابی تحت عنوان "شهر زیستپذیر از مبانی تا معانی" در قالب پژوهش دوره تحصیل دکتری سعی نموده تا زوایای جدیدی از تجلی کالبدی و عینی بحث زیستپذیری و شهر زیستپذیر را باز کند .
)1 / شکل (1): موقعیت منطقه در استان و کشور (ترسیم: نگارندگان برپایه لایههای رقومی پایگاه علوم زمین کشور )1395 ، 5) یافتههای تحقیق در راستای آزمون فرضیه تحقیق که میگوید "به نظر میرسد بین افزایش سطح خدماتی فضاهای روستایی دهستان دامن بلوچستان و درجه زیستپذیری این روستاها در بعد محیطی رابطه مستقیم معناداری وجود دارد" دادههای لازم برای سنجش سطح خدمات و امکانات و وضعیت زیستپذیری روستاهای دهستان دامن به لحاظ شاخصهای زیستمحیطی (جدول )1 در منطقه مورد نظر گردآوری شد و از طریق مدل شاخص مرکزیت وزنی و مدل ویکور تحلیل شد که نتایج آن به تفکیک ارائه میشود.