چکیده:
یکی از ویژگیهای اصلی حرفه حسابداری، پذیرش مسئولیت پاسخگویی نسبت به عموم می باشد. متأسفانه وقوع رسوایی های مالی در سراسر جهان، اعتماد به حرفه حسابداری را کمرنگ نموده است. بسیاری از محققان بر این باورند که با هدایت اخلاقی و آموزش اخلاق میتوان اعتماد از بین رفته را احیا نمود. لذا هدف این تحقیق ارائه مدلی برای آموزش صلاحیتهای اخلاقی در رشته حسابداری است. مدل مذکور سه بعد شناسایی صلاحیتهای اخلاقی، شیوه آموزش و دسته درسی را شامل می شود. داده های مورد نیاز با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته از 150 نفر از خبرگان غربال شده شامل استادان حسابداری و حسابداران رسمی ایران در سال 1398 جمع آوری شده است. در این تحقیق از روش دلفی فازی با رویکرد غربالگری برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شده است.
بر اساس نتایج تحقیق، یازده صلاحیت اخلاقی به عنوان صلاحیتهای اخلاقی مورد نیاز برای آموزش در رشته حسابداری شناسایی شد. در خصوص شیوه آموزش، روش تلفیقی مورد اجماع خبرگان قرار گرفت. روش تلفیقی ترکیبی از روش آموزش شناختی اخلاق، روش آموزش مستقیم و روش شفاف سازی ارزشهاست. همچنین، در خصوص دسته درسی آموزش، تدریس جداگانه صلاحیتهای اخلاقی و نه آموزش آن به عنوان سرفصلی از سایر دروس رشته حسابداری مورد تأیید خبرگان حسابداری قرار گرفت. با استفاده از مدل کاربردی فوق برای آموزش صلاحیتهای اخلاقی در محیط دانشگاهی، می توان انتظار داشت تا دانشآموختگان رشته حسابداری با صلاحیتهای لازم برای اتخاذ تصمیم اخلاقی به شیوه مناسب آشنا شده و از طریق ارتقای تصمیمگیری حسابداری موجبات احیای اعتماد به حرفه حسابداری را فراهم آورند.
One of the leading characteristics of accounting profession is its accountability to the public. Unfortunately, occurrence of recent financial crisis has dwindled the trust to accounting profession. Many researchers believe that the destroyed trust can only be recovered by ethical leadership and learning ethics. Therefore, the objective of the present research is to offer a model for ethical competencies’ education in accounting profession. The desired model includes three aspects namely recognition of ethical competencies, teaching method, and the accounting course in which the mentioned competencies should be taught. In this research, the required data were gathered in 1398(Iranian year) from the 150 questionnaires which were distributed among accounting elites including accounting lecturers and certified public accountants. Fuzzy Delphi methodology with screening approach is used to analyze the data.
Based on the results, eleven ethical competencies are recognized which should be taught using combinational method separately rather than teaching as a sub-set of an accounting course. In general, it is expected that using the mentioned model for ethical competencies’ education in academic environments will familiarize the accounting students with the necessary competencies needed to make ethical decisions. And then, by improving the accounting decision making in workplaces, graduates can pave the way toward public’s trust to accounting profession.
خلاصه ماشینی:
بروز بحران ها و رسواييهاي مالي در ايران از جمله اخبار مربوط به اختلاس هاي کلان باعث شده است تا افراد به طور فزاينده انگشت اتهام را به سمت حرفه حسابداري بگيرند که در اين رابطه ، توجه به اخلاق حرفه اي، آموزش آن و تشويق حسابداران به 1 Pathways Commission 2 American Accounting Association (AAA) 3 Transparency International 4 Corruption Perceptions Index اعمال قضاوت حرفه اي به جاي قضاوت شخصي مسيري است که ميتواند اعتماد به حسابداري را احيا کند.
بسياري از محققان بر اين باورند که با هدايت اخلاقي ١ ميتوان اعتماد از بين رفته حسابداري را احيا نمود اما منظور ايشان از هدايت اخلاقي نه وضع آيين هاي رفتار حرفه اي است چراکه قبل از وقوع رسواييها و معضلات مالي، آيين هاي مدون رفتار حرفه اي در 1 Ethical Guidance سراسر دنيا در انجمن هاي حرفه اي موجود بوده ، بلکه منظور اصلي ايشان از هدايت اخلاقي، درک صحيح حسابداران از مفهوم اخلاق و آموزش صلاحيت هاي اخلاقي است (ميدور، ٢٠١٧).
٤- روش تلفيقي ٤: تلفيقي از سه روش فوق ميباشد(فريد، ١٣٩٢) به منظور تعيين بعد سوم مدل يعني دسته درسي مناسب براي آموزش صلاحيت هاي اخلاقي منتخب ، ضمن استفاده از يافته هاي تحقيقاتي از جمله لب (١٩٩١) و کليمک و ونل (٢٠١١) که بر اثربخشي تدريس درس اخلاق در حسابداري به عنوان يک درس مجزا تأکيد داشتند، از تحقيق لاسون و همکاران (٢٠١٤) نيز استفاده شد.