چکیده:
خرید اعتباری سهام یکی از ابزارهای مهم برای رشد و شکوفایی بازارهای سرمایه کشورها می باشد. در مالی متعارف خرید اعتباری سهام بر اساس قرارداد قرض به شرط زیاده می باشد که در فقه امامّیه ربا و حرام می باشد و در بازار سرمایه ایران قابل اجرا نیست. در حال حاضر خرید اعتباری سهام در بازار سرمایه اسلامی ایران، بر اساس قرارداد مشارکت مدنی – مرابحه می باشد که از جهت کارایی دارای مشکلاتی می باشد. در این مقاله پس از بررسی و تعریف خرید اعتباری سهام و توضیح روش انجام آن در نظام مالی متعارف و ایران به بررسی مشکلات فقهی، اجرایی آن پرداخته شده و سپس راهکار جایگزین ارائه گردیده است. این تحقیق از نوع کاربردی می باشد که با استفاده از روش تحلیلی- توصیفی و نظرخواهی از خبرگان راهکاری جامع را با استفاده از قرارداد ترکیبی وکالت- اجاره به شرط تملیک ارائه کرده است که می تواند از طرفی عیوب و نواقص قرارداد ترکیبی مشارکت مدنی- مرابحه که در حال حاضر در بازار سرمایه ایران انجام میشود را برطرف کند و از طرف دیگر کارآیی های خرید اعتباری در نظام مالی را افزایش دهد.
Buying on margin stocks is one of the most important tools for the growth and prosperity of the capital markets in the countries. In conventional finance, buying on margin stocks is on the basis of a loan agreement that is forbidden in based on Imamie jurisprudence because of usury and paying fixed Interests. And so it is prohibited in the Iranian capital market. Currently, Buying on margin stocks in the Islamic capital market of Iran, is based on the hybrid contract of partnership - Murabahah, which has problems with efficiency. In this paper, after reviewing and defining the buying on margin stocks and explaining its method in the conventional financial system and Iran, the jurisprudential problems and its implementation has been presented and then an alternative strategy has been presented. This research is an applied one, using an analytical-descriptive methodology and expert opinion survey. this paper has presented a comprehensive solution using a hybrid contract of Attorney- hire purchase agreement that hasn’t the defects and imperfections of the partnership - Murabahah Which is currently taking place in the capital market of Iran. and on the other hand, this model increase the efficiency of buying on margin stocks in the financial system.
خلاصه ماشینی:
این تحقیق از نوع کاربردی بوده که با استفاده از روش تحلیلی - توصیفی و نظرخواهی از خبرگان راهکاری جامع را با استفاده از قرارداد ترکیبی وکالت - اجاره به شرط تملیک ارائه کرده است که میتواند از طرفی عیوب و نواقص قرارداد ترکیبی مشارکت مدنی- مرابحه که در حال حاضر در بازار سرمایه ایران انجام میشود را برطرف کند و از طرف دیگر کارآییهای خرید اعتباری در نظام مالی را افزایش دهد.
خرید اعتباری که در مالی متعارف صورت میپذیرد براساس عقد قرض است که با توجه به اینکه قرض به شرط زیاده رباست ، از نظر شرعی مشکل دارد و قابل استفاده در بازار سرمایه ایران نیست .
موسویان ، فدایی واحد و علی حسینی (١٣٩٢) در مقاله ای با عنوان «خرید اعتباری سهام در بانکداری و بازار سرمایه اسلامی»، پس از بررسی و توضیح خرید اعتباری، سازوکار انجام آن در مالی متعارف را بررسی میکنند؛ سپس با توضیح حساب ودیعه و نحوه تعدیل آن ، اوراق بهادار قابل خرید به صورت اعتباری و قابل وثیقه گذاری را مورد بررسی قرار میدهند.
مدل فعلی بازار سرمایه اسلامی که به عنوان جایگزین عقد قرض برای راه اندازی این ابزار مالی مهم ارائه شده ، مدل مشارکت مدنی- مرابحه است که به علت نکاتی که در ادامه خواهد آمد، کارآیی عقد قرض را ندارد و در نتیجه خرید اعتباری را با مشکل مواجه کرده است .
p ,٢٠١٤ ,Mohanty &Bodie, Kane, Marcus ).
Bodie, Kane, Marcus & Mohanty 3.