چکیده:
تاریخ بیهقی اثر ابوالفضل محمد بن حسین بیهقی، مقارن با دوره غزنوی نگاشته شده است. مؤلف در دربار غزونوی حضور داشته و همین نکته باعث شده تا این اثر دارای ارزش تاریخی زیادی باشد. برای بازشناسی تحولات سیاسی و اجتماعی این دوره از محتوای این کتاب، توجه به محاورات سیاسی میتواند راهگشا باشد. این گفت و شنودها در دستیابی به اهداف استبدادی و قدرت سیاسی و اجتماعی در ایران و سایر بلاد اسلامی نقش داشته است. روش این پژوهش، از نوع تحلیلی- توصیفی و روش گردآوری موضوعات بهصورت مطالعات کتابخانهای میباشد. یافتههای پژوهش حاکی از این است که امیرمسعود با تکیه بر محاورات سیاسی خود در اعمال قدرت به دنبال تفوق افکار خویش بر دیگر باورها و دیدگاههای سیاسی رجال دربار بوده است. او این فضا را مسیری برای رشد و تثبیت حاکمیت سیاسی و اجتماعی چه در عرصه سیاست داخلی و خارجی ضروری میدانست. او با بهرهمندی از مهارتهای رفتاری و گفتاری در فضای سیاسی و اجتماعی از قبیل: حالات و حرکات چهره، اشارات و حالات سر و تن و سایر رفتارها چه از طرف خود و دیگر مشاوران دربارش، هدفی جامع، و باوری عمیق در تحکیم اهداف خود داشت. با نگاهی عمیق به جریانات سیاسی دوران اقتدار او به بینشها و درونمایههای فکری از قبیل: استبداد، ایجاد فضای رعب و تهدید، مجازات، سرکوب مخالفان فکری و سیاسی و جاسوسی میتوان پی برد. موقعیتهای مختلف فردی، اجتماعی و سیاسی رجال درباری با در نظر گرفتن خلقیات و اعتقادات آنان، بخش مهم در محاورات سیاسی سلطان مسعود غزنوی با درباریان در تاریخ مصور بیهقی است.
اهداف پژوهش
1.واکاوی مضامین و اهداف محاورات سیاسی سلطان مسعود غزنوی در تاریخ بیهقی.
2.بررسی محاورات سلطان مسعود با درباریان در تاریخ مصور بیهقی.
سؤالات پژوهش
1.محاورات سیاسی مسعود غزنوی با درباریان با توجه به مندرجات تاریخ بیقی دربردارنده چه مضامین و اهدافی است؟
2.محاورات سیاسی سلطان مسعود غزنوی در تاریخ مصور بیهقی چه بازتابی یافته است؟
Identity is one of the most complex concepts inthe humanities and social sciences; Multifaceted phenomena that reveal various foundations and meanings from different perspectives. At a glance, identity can be seen asthe result of the dialectic ofthe mental system andthe social and cultural structure. From an identity point of view, history is no longer just a report of events, and history alone does not seem tobe a static and inactive reporter. Rather, the historian and his work have a small component of identity that makes sense inthe overall structure of other identities. National identity has several sub-categories, the most important of which are the importance of language in its various dimensions, attention to national and ancient culture, and reference to ancient national beliefs. In this article, volumes of “Tarikh-e Beyhaqi” will be reviewed and analyzed from these perspectives. However, the Ghaznavi’s era should be considered a period of "weakness of the Iranian identity." And the main reason for that was the lack of Iranian veins and the roots of the rulers and the influence of the Baghdad caliphs in Iran, But Beyhaqi, like Ferdowsi, who revived Persian literature, rolled up his sleeves and, inthe midst of history, spoke of ancient Iranian customs, national ceremonies, and Iranian poetry andthe proverbs. During the commemoration of history and on various occasions, Beyhaqi has quoted verses from poets such as: Roudaki, Onsori, Bohanifah, Daqiqi, Labibi and some unknown poets as a step towards preserving and disseminating Persian language and literature and reviving Iranian culture.
خلاصه ماشینی:
بررسی این نوع آثار در ایران دوره اسلامی نشان میدهد آثاری مانند تاریخ بیهقی نقش مهمی در بازشناسی و واکاوی هویت ایرانی دارند.
بررسی منابع تاریخی و ادبی برجای مانده از دوره سلامی نشان میدهد تاریخ بیهقی یکی از آثار درخشان در انتقال هویت ایرانی به دوره های بعد به شمار میرود.
2. تاریخ بیهقی و هویت ایرانی بررسی مسئله هویت در دورۀ غزنوی نشان میدهد این دوره را باید دوران «ضعف هویت ایرانی» قلمداد نمود و علّت اصلی آن ایرانی نبودن رگ و ریشۀ حاکمان و نفوذ خلفای بغداد در ایران بود (یوسفی: 1372: 183).
هر چند تاریخ وی در حفظ زبان فارسی به عنوان پایه اصلی هویت ایرانی نقش داشته است(حسنزاده، 1382: 96-95).
3. اشعار فارسی {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} کاربست اشعار شاعران کهن ایران در تاریخ بیهقی این اثر را تبدیل به یکی از منابع و مخازن انگاره های هویتی ساخته است.
داستان بهرام گور و هویت ایرانی در تاریخ بیهقی موضوع شجاعت و علاقۀ سلطان مسعود غزنوی به شکار شیر موضوعی است که بیهقی در چند جای کتاب خود به آن اشارتی داشته است.
اشاره به آداب و سنن برخاسته از فرهنگ ایرانی مانند نوروز و اعیاد باستانی نیز در تاریخ بیهقی دیده میشود که در نوع خود نقش مهمی در انتقال انگارههای هویتی مورد نظر به ادوار بعدی تاریخ ایران داشته است.
Iranian Nationalism and Identity, Tehran: Center for the Recognition of Islam and Iran.