چکیده:
زمینه و هدف: تمدن عصاره فرهنگ، معرفت، دانش و خلقیات یک اجتماع است که در یک پروسه تاریخی تشکیل میشود. تمدن بازنمای اوضاع سیاسی، حکمرانی، هنجارهای اجتماعی و مدارای اجتماعی یک ملت تلقی میشود. همه اجتماعات برحسب نوع نظام سیاسی خود دارای تمدنهایی هستند و این دستاورد درگذر تاریخ با فرارو و فرودهایی همراه بوده است. هدف اصلی پژوهش فعلی این است که بسترهای تاریخی-جامعهشناختی فروپاشی تمدنهای انسانی چیست؟ پژوهش فعلی به روش تاریخی-اسنادی با مراجعه به تاریخ و نظریههای جامعهشناختی نشان میدهد که تمدنها همیشه زنده و پویا نمیمانند و سرانجام، مسیر انحطاط را در پیش میگیرند که حوادث تلخ فراز و نشیب آنها درآیات الهی، نهجالبلاغه، مطالعات و اسناد تاریخ مشهود هست. در این میان عمدهترین علل فروپاشی تمدنهای بشری در بعد الف. تاریخی (فقدان رهبری کارآ، کاهش عملکرد نظام سیاسی، نزاع قومی-مدنی، توسعه آشفته، حکمرانی نامناسب) و ب. جامعهشناختی (رواج بیعدالتی اجتماعی، زوال اعتماد سیاسی، فساد اجتماعی، نپیوتیسم، نابرابری اجتماعی، دینگریزی و مصرفگرایی، فردگرایی منفی اجتماع، آنومی اخلاقی) قابلتفکیک و سنخبندی هستند.
خلاصه ماشینی:
157 جدول شماره ١: پيشينه تجربي پژوهش کد عنوان نويسنده /سال ١ مؤلفه هاي تمدن سازي اسلامي ايراني با تأکيد بر نظام انديشه رهبري اسفندياري (١٣٩١) ٢ کالبدشکافي انحطاط و زوال سياسي از ديدگاه ابن خلدون و ماکياولي اطهري (١٣٧٦) ٣ علل فروپاشي تمدن ها از ديدگاه قرآن آقاخاني (١٣٩٣) ٤ تمدن اسلامي بورلو (١٣٨٦) ٥ علل شکوفايي و اضمحلال تمدن اسلامي اندلس تقوي (١٣٩٢) ٦ عزت و ذلت از منظر آيات و روايات جبال بارزي (١٣٩٣) ٧ علل سقوط حکومت صفويان و مغولان جعفري (١٣٩٤) ٨ بررسي عوامل اقتدار و انحطاط مسلمين از ديدگاه نهج البلاغه خورشيدي چنزق (١٣٨٩) ٩ تاريخ تمدن دورانت (١٣٧٨) ١٠ ويژگيهاي بنيادين شکوفايي تمدن اسلامي رحماني و آقايي (١٣٩٠) ١١ امام خميني و احياي تمدن اسلامي زينالي (١٣٨٩) ١٢ علل دروني فروپاشي دولت خوارزمشاهي شيرازي (١٣٧٥) ١٣ شاخصه هاي جوامع نکوهيده در نهج البلاغه عباسپور (١٣٩٠) ١٤ علل انحطاط تمدن ها از ديدگاه قرآن کريم قانع (١٣٨٨) ١٥ نظريه برخورد تمدن ها و صلح جهاني اللهي (١٣٩٤) ١٦ تأثير ظلم بر فروپاشي جوامع از ديدگاه سنت هاي تاريخي قرآن محمدي (١٣٩٠) ١٧ علل فروپاشي تمدن ها از ديدگاه امام علي (ع ) مددي (١٣٩١) ١٨ تمدن و شناخت برخي از اقوام و امت هاي يادشده در قران پيش از اسلام معظمه (١٣٩٤) ١٩ فرازوفرود تمدن ها در آموزه هاي قرآن منصوري (١٣٩٥) ٢٠ عوامل انحطاط و سقوط جوامع از ديدگاه قرآن ميرزا (١٣٨٩) ٢١ عوامل ضعف و انحطاط تمدن اسلامي به لحاظ تعامل ميرزايي (١٣٩٤) ٢٢ نظريه تمدن انسان محور نصري (١٣٩٤) 158 مباني و چارچوب نظري پژوهش تمدن ١ به مفهوم حضاره بوده و در لغت به معناي شهرنشيني و از ريشه مدينه و مدنيت و به معني ديگر متخلق شدن به شهرنشيني يا خوي و خصلت شهرنشيني به خـود گـرفتن اسـت (بورلـو، ١٣٨٦، ص ١٠).