چکیده:
یکی از روایات متواتر رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم که بر امامت بلافصل علی بن ابیطالب علیه السّلام دلالت دارد، حدیث «علیّ ولیّ کل مومن بعدی» است. این حدیث را که رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم در جریان سپاهیان یمن بیان داشتهاند، بیش از ده نفر از صحابه از آن حضرت نقل کردهاند، و در منابع دست اول امت اسلامی ثبت شده است. قید «بعدی» یا «من بعدی» در این حدیث موجب شده تا دانشمندان اهلسنت نتوانند کلمه «ولیّ» را در این حدیث بر معنای محبت و نصرت حمل کنند. از آنجا که سایر معانی «ولیّ» نیز با این حدیث تناسب ندارد، تنها راه باقی مانده آن است که کلمه «ولیّ» را در این حدیث بر معنای سرپرستی، تصرف در امور، و امامت حمل کرده، و روایت را دلیل امامت بلافصل امام علی بن ابیطالب علیه السّلام قرار دهیم، و این حقیقتی است که برخی از عالمان اهلسنت نیز به آن اذعان کردهاند.
One of the assertive narrations of the Messenger of God (Sa) which indicates the direct Imamate of Ali ibn Abi Talib (As) is the hadith "علی ولی کل مؤمن بعدی " (Ali is the leader of every believer after me) This hadith, which was stated by the Messenger of God (Sa) among the Yemen armies , has been narrated by more than ten of his companions, and has been recorded in first-hand Islamic sources. The adverb "after me" or "من بعدی" in this hadith has made it impossible for Sunni scholars to carry the word "ولی" in this hadith to mean help and friendship. Since the other meanings of "ولی" do not fit with this hadith, the only way left is to carry the word "ولی" in this hadith to mean leadership, taking into command, and Imamate, and to consider the hadith as a reason for the immediate Imamate of the Imam Ali ibn Abi Talib (As) , and this is a fact that some Sunni scholars have also admitted.
خلاصه ماشینی:
در مرتبه نخست حدیث را با سندی صحیح از طریق «عمران بن حصین» از رسول خدا( نقل کرده است که فرمود: ما لهم و لعلی إنّ علیاً منّی وأنا منه وهو ولی کلّ مؤمن بعدی(طیالسی، بیتا: 111)؛ آنها با علی چه کار دارند؟ بدون تردید علی از من است و من از او هستم، و او پس از من سرپرست همۀ مؤمنان است.
و در مرتبه دوم حدیث را از طریق ابن عباس از رسول خدا( نقل کرده که حضرت خطاب به علی( فرمود: أنت ولی کلّ مؤمن بعدی(همان: 360)؛ تو پس از من سرپرست همۀ مؤمنانی.
از آن جملهاند: _ ابویعلی موصلی (م 307ق)(موصلی، 1412ق: ج1، 293)؛ _ ابن حبان (م 354ق)(ابن حبان، 1414ق: ج15، 374)؛ _ ابوالقاسم سلیمان بن احمد طبرانی (م 360ق)(طبرانی، بیتا، ج12، 78؛ ج18، 129)؛ _ ابوعبدالله حاکم نیشابوری (م 405ق)(حاکم نیشابوری، بیتا: ج3، 111 و 134)؛ _ ابن عبدالبر (م 463ق)(ابن عبدالبر، 1412ق: ج3، 1091)؛ _ علی بن حسن ابن عساکر دمشقی (م 571ق) سه بار از طریق ابن عباس(ابن عساکر، 1415ق: ج42، 100، 102 و 199) و دو بار از طریق بریده و عمران بن حصین نقل کرده است(همان: ج42، 189، 198-199)؛ _ محمدبن احمد ذهبی (م 748ق)(ذهبی، 1413ق: ج8، 199)؛ _ علی بن ابیبکر هیثمی (م 807ق)(هیثمی، 1408ق: ج9، 120) و...
البانی مینویسد: حدیث «إنّ علیاً منّی وأنا منه وهو ولی کلّ مؤمن من بعدی» را ترمذی (سنن ترمذی، ح3713)؛ نسائی (خصائص امیرالمؤمنین( 13، 16-17، ابن حبان (صحیح ابن حبان، ح2203)، حاکم نیشابوری (مستدرک، ج3، 110)، ابی داود طیالسی (مسند، ح829) و احمدبن حنبل (مسند، ج4، 437-438)، از طریق جعفربن سلیمان ضبعی...