چکیده:
هدف مقاله حاضر بررسی کتاب "فقه نفت و گاز" و ارائه دیدگاه انتقادی نسبت به نحوه گزینش و چینش متون فقهی در این کتاب است. دلیل اصلی نویسنده برای نگارش کتاب عبارت است از: آشنایی دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی رشتههای "حقوق نفت و گاز"، "حقوق انرژی" و "قراردادهای نفت و گاز"و سایر علاقمندان با مفاهیم اولیه و مبانی "فقه نفت و گاز" و دستیابی آنها به چارچوب مباحث، متونی کم حجم و آسان تا دانشجویان بتوانند در مدت و فرصتی کوتاه با موضوعات و مضامین پایهای "فقه نفت و گاز" آشنا گردند. اگرچه کتاب در تلاش است تا با گردآوری متون فقهی در برخی موضوعات، خلا مذکور در هدف را پر کند لکن نحوه گزینش و چینش متون فقهی گردآوری شده به ویژه در بخش فقه العقود تناسب چندانی با موضوعات ناظر به حقوق و قراردادهای نفتی نداشته و اطلاق فقه تخصصی نفت و گاز را برای آن دشوار مینماید. لذا بنظر میرسد بازبینی و تنظیم مجدد اثر به گونهای که دانشجویان رشتههای مذکور بتوانند رابطه معناداری میان متون ارائه شده و مباحث تخصصی رشته خود پیدا کنند، کمک شایانی را به بهبود کتاب نماید.
This paper reviews the book “Fiqh (Islamic Jurisprudence) of Oil and Gas”, and provides a critical view on the content of the book. The emphasis of the author for writing the book is to make the MA and PhD students of “Oil and Gas Law”, “Energy Law” and “Oil and Gas Contracts” and other interested people be familiar with basic concepts and foundations of “Fiqh (Islamic Jurisprudence) of Oil and Gas” and give them access to short and simple texts in this regard. Although the book has tried to fill the gap mentioned in the goal for writing the script, it has failed so far as chosen texts and their arrangement do not have a suitable relation with oil and gas law and contracts, and it seems that review and reorganization of the script in such a way that the reader can understand the relationship between the chosen texts and oil and gas law and contracts help to increase the coherence of the book.
خلاصه ماشینی:
دلیل اصلی نویسنده برای نگارش کتاب عبارت از آشنایی دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی رشتههای «حقوق نفت و گاز»، «حقوق انرژی»، «قراردادهای نفت و گاز»، و دیگر علاقهمندان به مفاهیم اولیه و مبانی «فقه نفت و گاز» و دستیابی آنها به چهارچوب مباحث و متونی کمحجم و آسان است تا دانشجویان بتوانند در مدت و فرصتی کوتاه با موضوعها و مضامین پایهای فقه نفت و گاز آشنا شوند.
اگرچه نگارندۀ کتاب در تلاش است تا با گردآوری متون فقهی در برخی موضوعها این خلأ را پر کند، ولی نحوۀ گزینش و چینش متون فقهی گردآوریشده، بهویژه در بخش «فقه العقود» تناسب چندانی با موضوعهای ناظر به حقوق و قراردادهای نفتی ندارد و اطلاق فقه تخصصی نفت و گاز را برای آن دشوار مینماید.
در مقدمۀ کتاب چنین آمده است: ازآنجاکه هدف درس فقه استدلالی نفت و گاز در دورههای کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی رشتههای حقوق نفت و گاز، حقوق انرژی، و قراردادهای نفت و گاز آشنایی با نظرات فقهی مربوط به مالکیت و نحوۀ استفاده از معادن زیرزمینی نفت و گاز میباشد، لذا بهمنظور آشنایی دانشجویان رشتههای مذکور و سایر علاقهمندان با مفاهیم اولیه و مبانی فقه نفت و گاز و دستیابی آنها به چهارچوب مباحث وجود متونی کمحجم و آسان ضروری بود تا دانشجویان بتوانند در مدت و فرصتی کوتاه با موضوعات و مضامین پایهای فقه نفت و گاز آشنا گردند (موسیزاده 1395: 8).
همانطورکه اشاره شد، هدف این کتاب آشنایی با نظرات فقهی مربوط به مالکیت و نحوۀ استفاده از معادن زیرزمینی نفت و گاز عنوان شده است.