چکیده:
میان صفت شمارشی و معدود در مواردی واژه ای می آید که آن را تمیز می نامند. این واژه در مواردی زائد است، مانند: دو جلد کتاب خریدم که می توان آن واژه را حذف کرد: دو کتاب خریدم.
در مواردی ذکر تمیز لازم است و به معنی می افزاید مانند: دو لیتر شیر، صد گرم زعفران.
و در مواردی فقط در دستورها آمده و مردم آن را به کار نمی برند مانند: ده نفر شتر دیدم، سه زنجیر فیل در سیرک بود. که به اصطلاح من درآوردی یا «من عندی» است و ربطی به دستور ندارد.
A word which may be used between a number and a noun is called a numerative. The word جلد in the sentence دو جلد کتاب خریدم can be omitted. In some cases, it is necessary and it has extra meaning: صد گرم زعفران, دو لیتر شیر. It may sometimes be used in grammar, but it is not used in spoken language: ده نفر شتر دیدم, سه زنجیر فیل در سیرک بود.
خلاصه ماشینی:
اين واژه در مواردي زائد است ، مانند: دو جلـد کتـاب خريـدم کـه مي توان آن واژه را حذف کرد: دو کتاب خريدم در مواردي ذکر تميز لازم است و به معني مي افزايد مانند: دو ليتـر شـير، صد گرم زعفران و در مواردي فقط در دستورها آمده و مردم آن را به کار نمي برند مانند: ده نفـر شـتر ديـدم ، سـه زنجيـر فيـل در سـيرک بـود.
. (همان : صص ۲-۲۹۴)» به هرحال در دستور زبان فارسي دکتر شريعت و ديگر دستورها درباره تميز يا مميـز سخن گفته شده اما مورد بررسي و ارزيابي قرار نگرفته است ؛ حال آنکه کار علم ، بررسـي و رده بندي است .
۶- در کتاب دستور زبان فارسي دکتر حسن خيامپور (چاپ سـيم ، ۱۳۳۸، تبريـز، ص ۲۹) مميز يا تميز چنين تعريف شده است : حالت تميزي آن است که اسم ارقـام را از اسـمي ديگر برطرف سازد مانند: " شکر در جملة " يک کيلو شکر خريدم .