چکیده:
بانک ها با ورود به بازار بین بانکی به منظور ایجاد موازنه بین سود آوری و مدیریت ریسک نقدینگی خود، متناسب با شرایط فعالیت های کوتاه مدت ، نسبت به تجهیز منابع از طریق این بازار و یا اعطای وام کوتاه مدت به سایر بانک ها اقدام می نمایند. تعهدات بانک ها در بازار بین بانکی میتواند به علت اثر سرایت منجر به بروز و افزایش ریسک سیستمی شود. بدین منظور در این پژوهش به بررسی پایداری شبکه بین بانکی در طی زمان با استفاده از سنجه های آماری به کار رفته در تئوری شبکه های پیچیده پرداخته شده است. این سنجه ها ویژگی های توپولوژیکی شبکه را مشخص می کند و با لحاظ جهت و وزن ارتباط بین گره ها ساختارهای اساسی شبکه را تعیین میکنند. نتایج نشان می دهد که ساختارشبکه در طی زمان به فراخور شرایط اقتصادی تغییر کرده است. شاخص های اندازه گیری ریسک سیستمی از قبیل ضریب خوشه بندی، میانگین کوتاهترین طول مسیر و همگونی و تمرکز شبکه نشان می دهند که پایداری شبکه به مرور کمتر و ریسک سیستمی افزایش یافته است. همچنین در صورت بروز مشکل و نکول در شبکه بیشترین آسیب پذیری از ریسک سیستمی متوجه بانک های تخصصی-دولتی و خصوصی شده بوده و بانک های خصوصی با توجه به حجم مبادلات بالا و جریان خالص منفی می توانند ریسک سیستمی قابل توجهی را به شبکه بازار بین بانکی منتقل کنند. همچنین شواهدی از بروز واسطه گری توسط بانک های خصوصی در شبکه مشاهده گردید.
Entering into the interbank market in order to balance profitability and liquidity risk management, depending on the conditions of short-term activities, banks are required to equip resources through this market or to lend short-term loans to other banks. Banks' commitments to each other mainly arise in the interbank market, which can lead to increased systemic risk due to the spillover effect. Therefore, the objective of this paper is to analyze the network dynamic stability of the Iranian overnight money market through methods of statistical mechanics applied to complex networks .The results show that the network structure changes during time depending economic conditions. Systemic risk measures such as clustering coefficient, average short path, heterogeneity and centrality, show that the networks systemic risk increases and then by occurring default and crisis in one bank, default spillover during the domino effect in whole network. Also, in the event of failure, the most vulnerable group is to privatized and specialist governmental banks, and the private banks, due to the high volume of exchanges and net negative flows, can put a considerable systemic risk to the interbank market network. Morever, the signals of speculative activity by private banks are found.
خلاصه ماشینی:
همچنین عملکرد بانک ها به تفکیک نوع آنها در شبکه بین بانکی مورد بررسی قرار گرفت و نتایج نشان داد که در صورت بروز مشکل و نکول در شبکه بیشترین آسیب پذیری از ریسک سیستمی متوجه بانک های دولتی-تخصصی و خصوصی شده (بانک های اصل ١٤٤) بوده و بانک های خصوصی با توجه به حجم مبادلات بالا و جریان خالص منفی ریسک سیستمی قابل توجهی را به شبکه بازار بین بانکی تحمیل می کنند.
صورت می گیرد، ضمن آنکه وقوع بحران مالی اخیر و آثار مخرب ناشی از انتقال بحران از بخش پولی به بخش واقعی اقتصاد، اهمیت توجه هر چه بیشتر به مقوله سلامت بانکی را آشکار ساخته است (باباجانی، سلیمی، جعفری، (1396 امروزه سیاست های پولی یکی از سریعترین ابزارهای دولتها برای اعمال سیاستهای اقتصادی می باشد و مجری سیاستهای پولی بانک مرکزی و بانکها می باشند.
علیرغم اهمیت بازار بانکی در مدیریت نقدینگی بانک ها و همچنین ابزاری کارآمد جهت اعمال سیاست های پولی بانک مرکزی و ضمنا خطر وجود ریسک سرایت و ریسک سیستمی در نتیجه تعاملات بین بانکی ، تحقیقات اندک و انگشت شماری در این زمینه در ایران انجام شده است .
لذا هدف اصلی این تحقیق اندازه گیری ریسک سیستمی شبکه بین بانکی ایران با استفاده از روشهای آماری است که در تئوری شبکه های پیچیده به کار می رود.
نوآوری این تحقیق بررسی ساختار بازار بین بانکی ایران با رویکرد طراحی و تحلیل تئوری شبکه پیچیده ، سنجش ریسک سیستمی و آسیب پذیری شبکه برای 1 Miranda et al.
2 Allen and Gale 3 Freixas 4 Silva et al.