چکیده:
فعالیّت اقتصادی زنان از مسائل مهم جامعۀ اسلامی امروز به شمار میرود. اشتغال آنان در مناصب گوناگون، در حالیکه میتواند مفید و اثر بخش باشد، مورد اختلاف نظر مفسّران معاصر فریقین است. این پژوهش ضمن گزارش آراء تفسیری رشیدرضا در المنار از مفسّران اهل تسنّن و علّامه طباطبایی در المیزان از مفسّران شیعه در دورۀ معاصر، به مقایسه نظرات آن دو، در موضوع اشتغال زنان از منظر قرآن با روش توصیفی، تحلیلی و تطبیقی پرداخته و در راستای تحقیق، این نتایج بدست آمد که هر دو دیدگاه اعطاء حقوق مالی و استقلال زن بر اموال او را از قوانین مترقّی اسلام میدانند؛ ولی رشیدرضا معتقد است که زنان باید در خانههای خود قرار بگیرند و نباید نقش اصلی خود را در خانه کمرنگ کنند و هرگونه فعالیت اقتصادی در محیط خانه و بیرون از آن که موجب تضیع حقوق شوهر شود را جایز نمیداند و با اشتغال آنان به علّت داشتن حقّ نفقه و مسئولیّت همسری و مادری، بجز در موارد ضروری (بیماری یا بیکاری همسر و کمک به امرار معاش)، موافق نیست؛ ولی مفسّر شیعه اشتغال آنان را در صورت عدم تداخل با مسئولیّت همسری و مادری و با رعایت ضوابط شرعی بلامانع و در امور بانوان )پزشگی، آموزش و خدمات) به علّت عدم مراجعه به نامحرم، ضروری میداند.
Womenchr('39')s economic activity is considered one of the most important issues in Islamic society today. Their employment in various positions, while being useful and effective, is disputed by contemporary Shiite and Sunni interpreters. Reporting the interpretive opinions of Rashid Reza, a Sunni interpreter, in al-Manar and Allameh Tabataba’i, a Shiite interpreter, in al-Mizan in the contemporary era, this study compares their views on the issue of womenchr('39')s employment from the perspective of the Quran using the descriptive, analytical and comparative method. The results indicate that both interpreters believe that granting women financial rights and independence in having their own property is one of progressive laws of Islam, but Rashid Reza holds that women should stay in their homes and their main role in the home should not be overshadowed. He believes any economic activity in the home environment and outside that would violate the rights of the husband is not permissible. He disagrees with women’s employment, except in urgent cases (illness or unemployment of the husband and assistance with livelihood), because they have the right to nafaqah and the responsibility of a wife and mother. However, Allameh Tabataba’i considers women’s employment permissible if it does not interfere with their responsibilities of being a wife and a mother and if it is in accordance with the Sharichr('39')ah rules. He further believes womenchr('39')s employment in females’ affairs (medicine, education and services) is necessary as it averts their referring to non-mahram men to fulfill such needs.
خلاصه ماشینی:
اين پژوهش ضمن گـزارش آراء تفسيري رشيدرضا در المنار از مفسران اهل تسنن و علامه طباطبايي در الميزان از مفسران شيعه در دورة معاصـر، به مقايسه نظرات آن دو، در موضوع اشتغال زنان از منظر قرآن بـا روش توصـيفي، تحليلـي و تطبيقـي پرداختـه و در راستاي تحقيق ، اين نتايج بدست آمد که هر دو ديدگاه اعطاء حقوق مالي و استقلال زن بر اموال او را از قوانين مترقـي اسلام ميدانند؛ ولي رشيدرضا معتقد است که زنان بايد در خانه هاي خود قرار بگيرند و نبايد نقش اصـلي خـود را در خانه کم رنگ کنند و هرگونه فعاليت اقتصادي در محيط خانه و بيرون از آن که موجب تضـيع حقـوق شـوهر شـود را جايز نميداند و با اشتغال آنان به علت داشتن حق نفقه و مسئوليت همسري و مادري، بجز در موارد ضروري (بيماري يا بيکاري همسر و کمک به امرار معاش)، موافق نيست ؛ ولي مفسر شيعه اشتغال آنان را در صـورت عـدم تـداخل بـا مسئوليت همسري و مادري و با رعايت ضوابط شرعي بلامانع و در امور بانوان (پزشگي، آموزش و خدمات) به علـت عدم مراجعه به نامحرم، ضروري ميداند.
نظر به اهميت موضوع ، و شبهات و اشکالاتي که در زمينۀ کار زنان در مراکز عمومي ايجاد شده است ، سؤال اصلي اين است کـه از نظـر اسـلام آيا زنان ميتوانند همانند مردان در عرصۀ اجتماعي ، به فعاليت اقتصادي و اشتغال بپردازند؟ پژوهش حاضر با رويکردي نو و با نگاه تطبيقي بـا بهـره گيـري از تفاسـير معتبـر معاصـر فريقين ، رشيدرضا در تفسير المنار و علامـه طباطبـايي در الميـزان ، مسـئلۀ مـورد نظـر را بررسي کرده و ذيل آيات مورد بحث ، (الاحزاب ، ٣٣) و (النساء، ٣٤) به بيـان اشـتراکات و افتراقات ديدگاه آنان در زمينۀ اشتعال زنان ميپردازد.