چکیده:
احادیث فضائل قرآن از مضامین تشویقآمیز و رغبتانگیزی برخوردارند و باورمندان را به حفظ و تلاوت آیات قرآن و عمل به آن دلگرم میکنند. در کتاب «محاسن برقی» که تنها جامع روایی متقدم امامیه تا پیش از «کافی کلینی» بوده و تنها اندکی از این کتاب بر جای مانده است، احادیث فضائل قرآن، بهطور پراکنده و معدود در دو جلد آن طی بابهای مختلف یافت میشود؛ اما میزان اعتبار سندی این روایات و در نتیجه اعتبار متون آنها تا چه اندازه است؟ پژوهش حاضر با روش توصیفی_تحلیلی، از طریق جمع-آوری اطلاعات به شیوه کتابخانهای نشان میدهد که در محاسن برقی اکثر این احادیث هم از لحاظ سندی و هم متنی صحیح بوده و محتوای بیشتر آنها مربوط به قرائت قرآن، جهت تعویذ برای رفع بلایا و هموم و همچنین ثواب و پاداش دنیوی و اخروی است.
The fadā’il (virtues) al-Qur’an hadiths include encouraging
themes that inspire the believers into memorizing and reciting
the verses of the Qur’an and acting according to them. In
the book Al-Mahāsin of Al-Barqī, that is the only early Imami
comprehensive hadith collection before Kāfī and segments
of this book are available today, fadā’il al-Qur’an hadiths are
scattered and few in chapters of two volumes. How is the authenticity
of these narrations and consequently the validity of
their texts? This research, based on the descriptive-analytical
method collecting information in a library manner, shows that
most of these hadiths are correct both in terms of the sanad
and the context, and most of their content are related to the
recitation of the Qur’an is for eliminating calamities and evils,
as well as getting worldly and otherworldly rewards.
خلاصه ماشینی:
در کتاب «محاسن برقی» که تنها جامع روایی متقدم امامیه تا پیش از «کافی کلینی» بوده و تنها اندکی از این کتاب بر جای مانده است، احادیث فضائل قرآن، بهطور پراکنده و معدود در دو جلد آن طی بابهای مختلف یافت میشود؛ اما میزان اعتبار سندی این روایات و در نتیجه اعتبار متون آنها تا چه اندازه است؟ پژوهش حاضر با روش توصیفی_تحلیلی، از طریق جمعآوری اطلاعات به شیوه کتابخانهای نشان میدهد که در محاسن برقی اکثر این احادیث هم از لحاظ سندی و هم متنی صحیح بوده و محتوای بیشتر آنها مربوط به قرائت قرآن، جهت تعویذ برای رفع بلایا و هموم و همچنین ثواب و پاداش دنیوی و اخروی است.
همو، ج1، كتاب القرآن« باب فضائل سورة التوحيد» (ص 85، س 8 و ص 84 س 1 و 3، و ص 83 س 37) راجع به متن آن نیز باید گفت: طبق اصلِ موافقت با کتاب و سنت، که به عنوان اصول ارزیابی و نقد متن حدیث است (مهریزی، 1381ش: 8)، میتوان صحت آن را پذیرفت: در نامهای که حضرت سلیمان (علیهالسلام) به ملکه سبا نوشت ﴿إِنَّهُ مِنْ سُلَيْمانَ وَ إِنَّهُ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيم﴾ (نمل/30) نامه با ﴿بسم الله الرحمن الرحیم﴾ آغاز شده بود و این حاکی از آن است که قدمت این آیه منحصر به زمان نزول قرآن نیست و در زمان انبیاء دیگر و کتب آسمانی مرسل قبل از قرآن رایج بوده است.